Monositler bir tür beyaz kan hücreleridir ve monositerin işlevi enfeksiyonlarla, mikromlarla ve iltihaplarla mücadele ederek bağışıklık sistemini korumaktır. Doktorlar çeşitli sağlık sorunlarını teşhis etmek için kan tahlilinde monosit yüksekliği veya monosit düşüklüğü olup olmadığına bakarlar. Örneğin monosit yüksekliği vücudunuzun enfeksiyonlarla mücadele ettiği veya bir iltihap problemi yaşadığınızın göstergesi olabilir. Monosit düşüklüğü ise vitamin eksikliği, anemi yaşadığınızın veya stres altında olduğunuzun göstergesi olabilir. Normal monosit aralığı genellikle toplam beyaz kan hücresi sayısının %2-%10’u oranında olmalıdır. Monosit yüksekliği veya monosit düşüklüğü tek başına herhangi bir belirti göstermez. Ancak monosit sayısını etkileyen durumlarla ilgili belirtiler yaşayabilirsiniz.
Örnek vermek gerekirse monosit yüksekliği dürümü vücutta bir enfeksiyon veya iltihap, yüksek ateş, eklem ağrısı, kronik öksürük veya göğüs ağrısı bulunduğunun göstergesi olabilir. Monositler anormal düzeyde düşük ise yorgunluk, bacaklara kramp girmesi, baş dönmesi veya akut stres belirtileri görülebilir.
Kanda monosit ne anlama gelir?
Tam kan sayımı tahlillerinde genellikle beyaz kan hücresi, kırmızı kan hücresi ve platelet sayısına bakılarak genel sağlık durumu hakkında bilgi edinmeye çalışılır. Monositler kemik iliğinde gelişen bir tür bağışıklık hücresidir. Monositler kan yoluyla vücuttaki dokuları gezer ve buralarda makrofaj veya dendritik hücrelere dönüşür.
Kan tahlilinde monosit değeri genellikle bir kişinin vücudunda enfeksiyon ya da otoimmun hastalığı olup olmadığını tespit etmek için kullanılan bir değerdir.
Ancak, doktorlar genellikle hastalıkların teşhisinde yalnızca monosit değerine bakmazlar. Bununla birlikte diferansiyel beyaz kan hücresi sayısı da dikkate alınır. Diferansiyel beyaz kan hücresi sayısı tüm beyaz kan hücrelerinin ilgili yüzdelerini kontrol eder. Bunlar lenfositler, nötrofiller, özonofiller ve bazofillerdir.
Mutlak Monosit Sayısı ve Bağıl Monosit Sayısı
Diferansiyel kan tahlilinde monosit sayısı toplam beyaz kan hücrelerinin bir yüzdesi olarak verilir. Buna bağıl monosit sayısı adı verilir. Örneğin normal durumlarda bağıl monosit sayısı toplam beyaz kan hücresi sayısının %2-%10’u arasında olmalıdır.
Mutlak monosit sayısı her 1 litre kan içerisinde bulunan monosit hücrelerinin tam sayısını verir. Mutlak monosit sayısı toplam beyaz kan hücresi sayısı ile monosit yüzdesi çarpılarak elde edilir.
Kan tahlilinde monosit kaç olmalı?
Vücuttaki beyaz kan hücrelerinin bir parçası olarak monositlerin ortalama sayısı hücre/litre birimiyle ölçülür. Normal monosit değeri 0.2-1.0 x 109/L (2%–10% olmalıdır.
Monosit düşüklüğü monositopeni olarak bilinir. Kan tahlilinde monosit sayısının toplam beyaz kan hücresinin %2’sinden düşük olması vücutta monosit düşüklüğü olduğunun veya mevcut monositlerin hemen hasar gördüğünün göstergesidir.
Monosit yüksekliği ise monositoz olarak bilinmektedir. Monosit yüksekliği yorumunun yapılması için olması gereken değerin ne olduğu sağlık kuruluşları arasında farklılık göjsterebilmektedir. Monosit yüksekliği vücudun bir enfeksiyon ile savaştığı anlamına gelir. Ancak bu her zaman tehlikeli veya endişe verici bir durum olmayabilir. Kan tahlilinde monosit yüksekliği yorumu monosit yüzdesinin %10’dan fazla olması durumunda yapılır.
Monosit Yüksekliği veya Monosit Düşüklüğü Nedenleri
Monosit yüksekliği veya monosit düşüklüğü tek başına bir belirti göstermez. Ancak monosit sayısındaki bu dengesizliğin nedeninin ne olduğuna bağlı olarak hastada bazı semptomlar görülebilir. Aşağıda bunlar hakkında bilgi verilecektir.
Enfeksiyonlar
Bakteriyel veya viral enfeksiyonlar monosit yüksekliği durumuna yol açabilir. Monosit yüksekliği nedenleri arasında şunlar yer almaktadır:
- Akut viral enfeksiyonlar
- Tüberküloz
- Zatürre
- Bronşiyel astım
- Apandisit
Eklem İltihabı veya Eklem Sertleşmesi
Monosit yüksekliğinin nedenleri arasında bir diğeri artirik sorunlara bağlı olarak yaşanan eklem problemleridir. Monosit yüksekliği romatoid artrit veya lupus gibi kronik inflamatuvar hastalıkların belirtisi olabilir.
Kolay Kanama
Kronik monosit düşüklüğü kişilerde kolay kanama veya açıklanamayan çürümelere yol açabilir. Monositopeni (monosit düşüklüğü) bazı lösemi türlerinde de görülmektedir. Lösemi hastalığında platelet sayısı düşüklüğü de görüldüğünden kolay kanama da belirtiler arasındadır.
İstenmeyen Kilo Kaybı
Kan tahlilinde monosit düşüklüğü ile birlikte istenmeyen kilo kaybı görülebilir. Bu genellikle lösemi belirtileri arasında da yer aldığından doktorunuz istenmeyen kilo kaybı ile birlikte görülen monosit düşüklüğünün nedeni hakkında daha detaylı incelemeler yapacaktır.
Şiddetli Duygu Durum Değişiklikleri
İlginç bir şekilde şiddetli duygu durum değişiklikleri ve depresyon kan tahlili sonuçlarında monosit yüksekliği olduğu anlamına gelebilir. Monositler de dahil olmak üzere beyaz kan hücrelerindeki artış genellikle depresyon hastalarında yaygın bir durumdur.
Karaciğer Hastalığı Belirtileri
Karaciğer hastalığı belirtileri monosit yüksekliği ile ilişkili olabilir. Monosit yüksekliği karaciğer inflamasyonuna bağlıdır ve hastalığın teşhisinde monosit sayısından yararlanılır.
Monosit düşüklüğü neden olur?
Kanda monosit düşüklüğünün nedenleri hakkında detaylı bilgi aşağıdadır.
Romatoid Artrit
Romatoid artrit gibi inflamatuvar hastalıklarda kanda monosit düşüklüğü görülebilir. Romatoid artrit türüne bağlı olarak monosit düşüklüğü veya monosit yüksekliği görülebilir. Genellikle romatoid artrit hastalarında monosit düşüklüğü görülmektedir.
Lupus
Lupus da monosit düşüklüğü nedenleri arasında yer alan otoimmun hastalıklarından biridir. Lupus eklem ağrılarına, yüzde kızarıklık, açıklanamayan çürümeler, bacaklarda veya ellerde beklenme gibi sorunlara yol açabilir. Monosit düşüklüğü de dahil olmak üzere beyaz kan hücrelerinin düşüklüğü lupus hastalığının yaygın özelliklerinden biridir.
Akut Viral Enfeksiyonlar
Bazı akut viral enfeksiyonlarda virüs monosit üretimini etkilediğinden monosit düşüklüğü görülebilir.
Örneğin genital papilloma virüs enfeksiyonları, maya enfeksiyonları ve belirli bakteriyel enfeksiyonlar monosit düşüklüğüne yol açabilir.
Stres
Çok fazla duygusal veya psikolojik stres altında iseniz bu monosit düşüklüğü belirtisi olabilir. Stres vücudu çok çeşitli şekillerde etkilemektedir. Yorgun hissetme, tansiyonun yükselmesi, mide problemleri ve bağışıklık sisteminin zayıflaması yoğun stres belirtileri arasındadır. Bunun sonucunda kan tahlili sonuçlarında monosit düşüklüğü görülebilir.
Uluslararası Nörobilim Dergisi’nde yayınlanan bir araştırmada vücudun strese nasıl tepki verdiği sağlıklı bireyler üzerinde test edilmiştir. Hastaları stres altına aldıktan 1 saat sonra bilim adamları monositler dahil beyaz kan hücrelerinin sayısında düşme olduğunu tespit etmiştir.
Bu araştırmanın sonuçları yönetilemeyen stres ve anksiyete dönemlerinde neden grip, nezle ve diğer enfeksiyonlara karşı daha yatkın hale geldiğimizi açıklayabilir. Stresi yönetmenin birçok yolu bulunmaktadır. Stres yönetimi hakkında detaylı bilgi için Stres Yönetimi yazımızı okuyabilirsiniz.
B12 Eksikliği veya Anemi
B12 eksikliği kan tahlilinde mutlak monosit düşüklüğüne neden olabilir. B12 eksikliği durumundan kaynaklanan monosit düşüklüğü vakalarında enerji eksikliği, bilinç bulanıklığı, kas zayıflığı ve duygu durum değişiklikleri gibi anemi belirtileri görülebilir.
Kemik iliği üretimi ile ilgili sorunlar kırmızı kan hücresi düşüklüğüne yol açabilir. Bu da MCV hacminin artmasına ve monosit düşüklüğü durumuna yol açabilir. Araştırmalarda bu tür anemilerin nedenleri arasında viral enfeksiyonların, besin yetersizliklerinin, sigara içmenin ve alkol bağımlılığının yer aldığı bildirilmektedir.
Doktorlar monosit düşüklüğü durumuna yol açan herhangi bir anemi türünden şüpheleniyorsa kan tahlilinde ortalama hemoglobin konsantrasyonu (MCHC) veya ortalama kırmızı kan hücresi boyutu (RDW) değerlerine bakabilir.
Tüberküloz
Tüberküloz öksürük, göğüs ağrısı ve kanlı öksürme gibi semptomlara yol açan akciğerlerde görülen bir bakteriyel enfeksiyondur.
Tüberküloz hastalarının kan tahlili sonuçlarında genellikle monosit düşüklüğü ve diğer beyaz kan hücrelerinde düşüklük görülmektedir. Bu şiddetli anemiye ve kemik iliğinin yeterli kırmızı ve beyaz kan hücresi üretememesine yol açabilir.
Lösemi
Lösemi genellikle monosit düşüklüğü nedenleri arasında yer alır ve acil tıbbi müdahale gerektiren ciddi bir hastalıktır.
Uzmanlara göre lösemi beyaz kan hücrelerinde anormalliklere neden olmaktadır. Zaman içerisinde anormal beyaz hücrelerinin sayısı sağlıklı beyaz hücrelerinin sayısını geçtiği için mutlak beyaz kan hücresi sayısının düşmesine yol açar.
Monosit Yüksekliği Nedenleri
Monosit yüksekliği kronik inflamasyon belirtisi veya vücudunuzun bir enfeksiyonla savaştığının göstergesi olabilir.
Monosit yüksekliği nedenleri şunlar olabilir:
- Bakteriyel enfeksiyonlar
- Maya enfeksiyonları
- Parazit enfeksiyonları
- Koroner kalp hastalığı
- Romatizma bozuklukları
- Akciğer hastalıkları ve enfeksiyonları
Tüberküloz
Tüberküloz monosit düşüklüğü yanı sıra monosit yüksekliği durumuna da yol açabilir.
Tropikal Pediatri Dergisi çocuklarda tüberküloz vakalarında monosit yüksekliği ile birlikte anemi belirtileri görüldüğünü bildirmektedir. Ayrıca diğer solunum yolları enfeksiyonlarında da benzer belirtiler görülebilir.
Kardiyovasküler Hastalık
Kalp krizine bağlı olarak koroner ve kardiyovasküler sistemde görülen inflamasyon monosit düşüklüğü durumuna yol açabilmektedir.
Amerikan Kalp Derneği uzmanlarına göre kardiyovasküler hastalıklarda kalp ve damarlarla ilgili birçok sağılık sorunu görülür. Bu sağlık sorunları arasında anjin, kalp krizi, felç, damar drombosisi ve yüksek tansiyon yer almaktadır. Sıklıkla inflamasyon kan damarlarında kolesterol birikmesine bağlı kardiyovasküler hastalıklarla ilişkilidir.
Kardiyovasküler hastalık taşıyan bazı kişilerde monosit yüksekliği de görülebilir. Bunun nedeni vücudun hasarlı dokuyu onarmaya esnasında damarların verdiği inflamasyon tepkisidir.
Romatoid Artrit
Monosit yüksekliği veya monosit düşüklüğü romatoid artrit gibi inflamatuvar eklem sorunlarının belirtisi olabilir.
Hasarlı dokuları onarmak için daha fazla beyaz kan hücresi üretildikçe monosit düzeyi yükselir. Böylece bağışıklık sistemi kronik inflamasyon ile savaştıkça monosit yüksekliği ortaya çıkar.
Huzursuz Bağırsak Sendromu
Kanda monosit yüksekliği huzursuz bağırsak sendromu vakalarında da görülmektedir. Crohn hastalığı ve ülseratif kolit sindirim sistemini etkileyen inflamatuvar hastalıklar arasında yer almaktadır.
Ülseratif kolit monosit yüksekliği ile birlikte diferansiyel beyaz kan hücrelerinde artışa neden olur. Crohn hastalığında münüsit düzeyleri normalin çok az üstüne çıkmaktadır.
Huzursuz bağırsak sendromu belirtileri arasında anüs sızıntısı, sağ kaburga altında ağrı, mide guruldaması yer almaktadır. Huzursuz bağırsak sendromunun yönetilmesi zor olabilir. Ancak iltihabı azaltan yiyecekler tüketerek huzursuz bağırsak sendromu belirtileri azaltılabilir.
Obezite
Fazla kilolu kişilerde laboratuvar sonuçlarında kanda monosit yüksekliği görülebilir.
Cell Metabolism dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre obezite kişilerde diyabet riskini arttırmaktadır. Bu durum kemik iliğini etkileyebilir ve monosit yüksekliği yapabilir. Bilim adamları kilo vermenin mutlak monosit sayısını düşürmeye yardımcı olduğunu belirtmektedir.
Ayrıca yağ oranı yüksek beslenme tarzı vücutta inflamasyonu arttırmaktadır. Bu da bağışıklık sisteminin aşırı aktif tepki vermesine neden olur ve kanda monosit yüksekliği yapabilir.
Hodgkin Hastalığı ve Lenfoma
Hodgkin hastalığı monosit yüksekliği yapabilen bir lenfoma türüdür. Elbette kanda monosit yüksekliği her zaman için lenfoma türü bir kanser hastalığı taşıdığınızı göstermez. Çünkü monosit yüksekliği çoğu zaman kanser gibi ciddi hastalıklardan değil enfeksiyon gibi sorunlardan kaynaklanmaktadır.
Hodgkin lenfoma hastalığı kandaki beyaz kan hücresi sayısında değişikliklere yol açar. Bu da bağıl ve mutlak monosit değerleri dahil beyaz kan hücresi sayısında artışa yol açar.
Monosit Düşüklüğü veya Monosit Yüksekliği Tedavisi
Birçok kişi monosit düzeylerini nasıl normale çekeceğini ve monosit düşüklüğü veya monosit yüksekliği semptomlarını nasıl tedavi edeceğini merak etmektedir. Çoğunlukla monosit düzeyini normale çekmek için monosit yüksekliği ya da monosit düşüklüğü yapan nedenin tedavi edilmesi gerekmektedir. Ancak, monosit düzeylerini arttırmanın veya normale indirmenin bazı yolları bulunmaktadır.
Monosit Düzeyini Arttırmak İçin Hareket Edin
Fiziksel aktivite monosit yüksekliği durumuna yol açan iltihaba neden olan birçok hastalığın tedavisinde önemlidir. Düzenli egzersiz kalp sağlığını korur ve kardiyovasküler hastalıkları engeller. Ayrıca haftada 3-4 gün egzersiz yapmak fazladan kalori yakmaya yardımcı olur vücudun iltihaba verdiği tepkiyi azaltır.
Biology of Sport dergisine göre fiziksel egzersizin arttırılması monosit düzeyleri üzerinde olumlu etkiye sahiptir. Egzersiz yapmak, egzersizden sonraki istirahat evresinde monosit ve diğer beyaz kan hücresi düzeyini arttırmaya yardımcı olur.
B12 Vitamini
Monosit yüksekliği veya monosit düşüklüğü durumunun nedeni anemi veya B12 vitamini eksikliği ise beslenmenizde B12 vitaminine daha fazla yer vererek anemi belirtilerini azaltabilirsiniz.
B12 takviyeleri protein yönünden düşük beslenen kişilerde oldukça etkilidir. B12 takviyesi monosit değerini düzeltmeye ve aynı zamanda bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olur.
C Vitamini
C vitamini vücudun çeşitli enfeksiyonlarla savaşması ve sağlıklı bir bağışıklık sistemi için temel vitaminlerden biridir.
Amerikan Hematoloji Dergisi’nde yayınlanan bir araştırmada C vitamininin monositler üzerindeki etkisi araştırılmıştır. C vitamininin monositlerin çok erken hasar görmesini engellediği ve bağışıklık sistemini güçlendirdiği tespit edilmiştir.
Sarımsak
Sarımsak antibakteriyel özellikleri olan harika bir bitkidir ve bağışıklık sistemini destekler. Sarımsak hemoglobin konsantrasyonu ve beyaz kan hücresi sayısı üzerinde de olumlu etkiye sahiptir.
Daha fazla sarımsak tüketmek monosit, nötrofil ve lenfosit sayısını arttırmaya yardımcı olur.
Sarımsağı birçok hastalıkta tedaviyi destekleyici amaçlı kullanabilirsiniz. Örneğin göğüs enfeksiyonlarında sarımsak kullanarak doğal bir öksürük şurubu yapabilirsiniz. Hatta bazı araştırmalarda sarımsağın bazı kanser türlerini bile önlemeye yardımcı olduğu belirtilmiştir.
Omega-3 Takviyesi
Omega-3 takviyesi vücuttaki iltihabı ve çeşitli kardiyovasküler hastalıkları önlemeye yardımcı olur. Omega-3’ün etkileri üzerine yapılan araştırmalarda olumlu etkileri gösterilmiştir. Omega-3 takviyeleri monosit düzenlemesine yardımcı olur.
