Anksiyete herkesin zaman zaman yaşadığı insani bir duygudur. Çoğu insan iş yerinde bir problemle karşılaştığında, bir sınava girmeden önce veya önemli bir karar alırken kaygılı ve gergin hisseder. Ancak anksiyete bozuklukları farklıdır. Anksiyete bozuklukları kişinin normal yaşamını sürdürmesini engelleyecek düzeyde bir strese neden olur. Bu yazımızda anksiyete bozukluğu hakkında detaylı bilgiler vereceğiz. Anksiyete bozukluğunun detayları hakkında bilgileri aşağıda bulabilirsiniz.
Anksiyete bozukluklarının çeşitli türleri vardır: panik bozukluk, sosyal anksiyete bozukluğu, spesifik fobiler ve yaygın anksiyete bozukluğu gibi.
Anksiyete bozukluğu ciddi bir ruhsal rahatsızlıktır. Anksiyete bozukluğu olan kişiler sürekli ve aşırı biçimde korkulu ve kaygılıdır.
Anksiyete Bozukluğunun Türleri Nelerdir?
Anksiyete bozukluğunun bilinen birçok türü bulunmaktadır:
- Panik Bozukluk: Panik bozukluk görülen kişiler önceden bilinmeden, ani ve tekrarlı bir şekilde gelen korku hissine kapılırlar. Panik bozukluğun diğer semptomları arasında terleme, göğüs ağrısı, çarpıntı gibi durumları içeren panik atak ve kişinin bir kalp krizi geçirdiği veya “delirmek üzere olduğu” hissine kapılmasına yol açan şok durumu yer almaktadır.
- Sosyal Anksiyete Bozukluğu: Sosyal fobi olarak da bilinen sosyal anksiyete bozukluğu günlük sosyal durumlarla ilgili olarak aşırı kaygılılık ve özfarkındalık halidir. Bu kişiler genellikle başkaları tarafından yargılanmak veya utanç verici ya da alay edilecek bir duruma düşmek korkusu taşırlar.
- Spesifik Fobiler: Spesifik fobi belirli bir nesne veya durumdan (yılanlar, yükseklik veya uçmak gibi) duyulan yoğun korkudur. Korkunun düzeyi genellikle durumun kendisine göre oldukça yüksektir ve kişinin sıradan, günlük durumlardan kaçınmasına yol açabilir.
- Yaygın anksiyete bozukluğu: Bu bozukluk gerçekte endişe verici bir durum oluşmasa dahi aşırı, gerçekçi olmayan kaygı ve gerilimi ifade eder.
Anksiyete Bozukluğunun Belirtileri
Semptomlar anksiyete bozukluğunun türüne göre değişmekle birlikte genel olarak şunları kapsar:
- Panik, korku ve huzursuzluk hissi,
- Uyku problemleri,
- Ellerin ve ayakların üşümesi veya terlemesi,
- Nefes darlığı,
- Kalp çarpıntısı,
- Sakin ve sabit duramama,
- Ağız kuruluğu,
- Ellerde veya ayaklarda uyuşukluk veya titreme,
- Mide bulantısı,
- Kas gerilmeleri,
- Baş dönmesi
Anksiyete bozukluğunun nedenleri nelerdir?
Anksiyete bozukluğunun nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak, diğer ruhsal hastalıklarda olduğu gibi, anksiyete bozukluğunun nedenleri de kişinin zayıflığı, karakterindeki kusurlar veya yetiştirilme tarzıyla ilgili değildir. Bilimsel araştırmalar beyindeki değişiklikler ve çevresel stres gibi faktörlerin bir araya gelerek anksiyete bozukluklarına yol açabildiğini göstermektedir.
Diğer beyin hastalıklarında olduğu gibi, anksiyete bozuklukları da beyinde korku ve diğer duyguları düzenleyen devrelerin fonksiyonundaki problemlerden kaynaklanabilir. Araştırmalar şiddetli ve uzun süreli stresin beyindeki sinir hücrelerinin bilgiyi bir bölgeden diğerine taşıma biçimini etkileyebileceğini göstermektedir. Diğer çalışmalar ise belirli anksiyete bozukluklarına sahip olan kişilerin güçlü duygularla ilişkili hafızayı kontrol eden beyin yapılarında değişikler olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca, araştırmalar anksiyete bozukluğunun kalıtsal bir yönü olduğunu, kalp hastalıkları veya kanser gibi anne veya babadan veya her ikisinden gelen genlerle alınabileceğini göstermektedir. Bunun yanı sıra travma veya önemli bir olay gibi çevresel etkenler, anksiyete bozukluğuna genetik yatkınlığı bulunan kişilerde hastalığı tetikleyebilir.
Anksiyete Bozukluğunun Yaygınlığı
Anksiyete bozuklukları milyonlarca yetişkini etkilemektedir. Anksiyete bozukluklarının çoğu çocukluk, ergenlik ve genç yetişkinlik döneminde başlamaktadır. Anksiyete bozuklukları erkeklere göre kadınlarda daha sıklıkla görülmektedir.
Anksiyete Bozukluğunun Teşhisi
Anksiyete bozukluğu semptomları görülüyorsa, doktor sağlık geçmişinizle ilgili sorular sormakla ve fiziksel bir muayene gerçekleştirmeyle başlayacaktır. Anksiyete bozukluklarını spesifik olarak teşhis eden laboratuvar testleri olmasa da görülen semptomların fiziksel bir rahatsızlıktan kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlamak için çeşitli laboratuvar testleri yapılabilir.
Herhangi bir fiziksel rahatsızlık bulunamazsa hasta psikiyatriye veya psikoloğa sevk edilebilir. Psikiyatristler ve psikologlar kişide anksiyete bozukluğu bulunup bulunmadığını değerlendirmek için çeşitli görüşme ve değerlendirme araçlarından yararlanırlar.
Doktor hastanın semptomlarla ilgili verdiği sıklık ve süre bilgilerine dayanarak kararını verir. Ayrıca doktorun hastanın tutum ve davranışlarına yönelik gözlemleri de bu kararı etkiler. Daha sonra doktorlar hastanın semptomlarının ve disfonksiyon düzeyinin belirli bir anksiyete bozukluğunu işaret edip etmediğini tespit eder.
Anksiyete Bozukluğu Tedavisi
Anksiyete bozuklukları gibi ruh hastalıklarının tedavisine ilişkin son yirmi yılda oldukça mesafe kaydedilmiştir. Tam tedavi yöntemi hastalığın türüne bağlı olsa da aşağıdaki tedavilerin biri veya birkaçı anksiyete bozukluğunda uygulanabilir:
- İlaç Tedavisi: Antidepresan veya anksiyete azaltıcı ilaçlar gibi, anksiyete bozukluğu semptomlarını azaltmaya yarayan ilaçlar.
- Psikoterapi: Psikoterapi bir ruhsal hastalığa verilen duygusal tepkiye odaklanır. Bu süreçte konuyla ilgili eğitim almış ruh sağlığı uzmanları hastanın hastalığını anlaması ve bununla başa çıkmasına yönelik stratejiler üzerinde konuşarak hastaya yardımcı olmaya çalışır.
- Bilişsel-davranışsal terapi: Bu, kişinin belirli sıkıntı verici hislerine yol açan durumlar ve davranışları tanıması ve düşüncelerini değiştirmesini sağlayan belirli bir psikoterapi türüdür.
- Beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri,
- Rahatlama terapisi
Anksiyete Bozuklukları Önlenebilir mi?
Anksiyete bozuklukları önlenemez, ancak semptomları kontrol etmek veya azaltmak için yapılabilecek şeyler şunlardır:
- Kahve, çay, kola, enerji içecekleri ve çikolata gibi kafein içeren ürünlerin tüketimini durdurun veya azaltın.
- Herhangi bir reçetesiz ilaç veya bitkisel çözüme başvurmadan önce mutlaka doktorunuza danışın. Birçok bitkisel ürün anksiyete semptomlarını arttıracak kimyasallar içerir.
- Herhangi bir belirgin sebep olmaksızın düzenli olarak kaygılı hissediyorsanız danışmanlık veya destek alabilirsiniz.
