Genellikle derin ven trombozu olarak bilinen bacakta kan pıhtılaşması bacaklarda ağrı, şişlik ve kızarıklığa yol açabilir. Bacaklardan birindeki damarlarda gelişen kan pıhtısı ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bacakta kan pıhtılaşması giderilmezse damar boyunca ilerleyerek akciğere ulaşabilir ve akciğer embolisi hastalığına yol açabilir.
Bacakta kan pıhtılaşması kan dolaşımı zayıflığı, damarlarda yaralanma, ilaçların yan etkileri veya çeşitli ameliyatlara bağlı olarak ortaya çıkabilir. Araç kullanırken veya uzun yolculuklarda uzun saatler oturmak da bacakta kan pıhtılaşması riskini yükseltmektedir. Bacakta kan pıhtılaşması tedavi edilmediği takdirde ölümcül sonuçlara yol açabildiğinden belirtiler ortaya çıktıktan sonra kesinlikle görmezden gelinmemelidir.
Kan pıhtılaşması nedir?
Kan pıhtılaşmasının tıptaki adı trombus olarak bilinmektedir. Bacaklardaki derin damarlarda görülen kan pıhtılaşması ise venöz trombus olarak bilinmektedir.
Kan pıhtılaşması plateletlerin birbirine yapışarak koyu kıvamlı bir kitle oluşturması anlamına gelir. Uzmanlara göre bacaktaki derin damarlarda görülen kan pıhtılaşması çoğunlukla hareketsizlik veya genetik faktörlerden kaynaklanmaktadır.
Kan pıhtılaşması vücutta aşırı kanamayı önlemek için gerekli bir oluşumdur, ancak damarların içinde gerçekleşen kan pıhtılaşması tehlikeli olabilir. Kan pıhtılaşmasının bir bölümü ayrılıp akciğerlere, kalbe veya beyine ulaşırsa bu durum kişinin ölümüne yol açabilir.
Kah pıhtılaşması tehlikeli midir?
Alt bacak veya üst bacakta kan pıhtılaşması tek başına size zarar vermeyebilir. Kendi kendine yok olmayan kan pıhtılaşmasının kardiyovasküler sistemde hareket etmeye başlaması ise tehlikeli bir durumdur.
Derin ven trombozu pulmoner emboliye yol açabilir. Pulmoner emboli vücudun herhangi bir yerinde veya bacakta kan pıhtılaşması oluşumunun parçalanarak akciğerlerdeki bir damarı tıkamasıdır. Bu durumda vücuda giden oksijen miktarı azalır ve ölümcül sonuçlar ortaya çıkabilir.
Bacakta kan pıhtılaşması neden olur?
Bacakta kan pıhtılaşması genellikle kan dolaşımını olumsuz etkileyen faktörlerden kaynaklanmaktadır. Derin ven trombozu nedenleri şu şekilde sıralanabilir.
- Uzun süre oturmak: Uzmanlar 4 saatten fazla süren araç veya uçak yolculuklarında bacakta kan pıhtılaşması riskinin yükseldiğini belirtmektedir.
- Uzun süre yatmak: Bir hastalık veya ameliyattan sonra iyileşme sürecinde uzun süre yatmak bacakta kan pıhtılaşması riskini yükseltir.
- Ameliyatlar: Derin ven trombozu ameliyattan 3 ay sonra bile ortaya çıkabilir. bazı araştırmalarda bacakta kan pıhtılaşması oluşumun önleyecek tedbirler alınmazsa derin ven trombozu riskinin %70 oranında olduğunu göstermektedir.
- Bacak yaralanmaları: Araştırmalar hafif bacak yaralanmalarında bile bacakta kan pıhtılaşması riskinin 3 kat arttığını göstermiştir. Bacak ile ilgili ameliyatlar da bacakta kan pıhtılaşması riskini yükseltmektedir.
Bacakta kan pıhtılaşması veya derin ven trombozu problemine yol açabilecek diğer faktörler ise obezite, hamilelik, kalp hastalıkları ve doğum kontrol hapı kullanımıdır.
Bacakta kan pıhtılaşması nasıl anlaşılır? Neye benzer?
Bacakta kan pıhtılaşması durumunda baldırlarda şişme ve ağrı görülür. Bu ağrı genel olarak kas tutulmasına benzemektedir. Derin damar trombozu oluşumun baldırdaki konumuna bağlı olarak ağrı bacağın arkasında veya iç bacakta hissedilebilir.
Bacakta kan pıhtılaşması oluşumunun belirtilerinden bir diğeri de bacakta sıcaklık ve kaşıntı hissidir. Bacakta kan pıhtılaşması oluşumunun kendisi dışarıdan görülemese de bacakta kırmızı-mavimsi bir renk ve hafif şişlik gözlenir. Genellikle bacakta kan pıhtılaşması tek bir bacakta gözlenmektedir.
Bacakta kan pıhtılaşması oluşumunun hareket etmeye başlaması halinde ani göğüs ağrısı ve nefes darlığı hissedilebilir. Bu nedenle bacakta kan pıhtılaşması ve derin ven trombozu belirtileri görüldüğü anda doktora başvurulmalıdır.
Bacakta Kan Pıhtılaşması Belirtileri
Yazımızın bu bölümünde bacakta kan pıhtılaşması belirtileri, diğer bir deyişle derin ven trombozu belirtileri üzerinde duracağız.
1. Baldırda Şişme
Tek bir baldırda şişme bacakta kan pıhtılaşması belirtisi olabilir. Derin ven trombozu vakalarında bacakta şişme yaygın bir semptomdur. Şişmenin nedeni bacakta kan pıhtılaşması oluşumunun kanın kalbe geri gitmesini önlemesidir. Bu durum bacakların veya ayak bileklerinin arka kısmında şişliğe yol açabilir.
Bacakta kan pıhtılaşmasının şişlik ile birlikte görülen diğer belirtisi baldıra dokunulduğunda ağrı hissedilmesidir.
2. Baldırda Bacak Ağrısı
Bacakta kan pıhtılaşması kendiliğinden yok olmayıp gelişmeye devam ettiğinde bacakların alt tarafında ağrı ortaya çıkar. Bacakta kan pıhtılaşması nedeniyle oluşan ağrı hafif başlayıp kan pıhtısı büyüdükçe şiddeti artabilir.
Uzmanlara göre bacaklarda ağrı ve şişme ciddi bir kan pıhtılaşması olduğunun göstergesidir. Bacak ağrısı genellikle bacağın alt arka kısmında başlar ve kas tutulmasına benzer. Özellikle geceleri ağrının arttığı gözlenir.
Belirgin bir sebep olmaksızın baldır ve bacak ağrısı ihmal edilmemesi gereken ciddi bir ağrı türüdür. Bacak ağrısının diğer nedenleri arasında diz arkası kirişi veya baldır kasının incinmesi, siyatik, varisli damarlar ve fibromiyalji yer almaktadır.
3. Ayağı Bükünce Ağrı
Bacakta kan pıhtılaşması özellikle ayağı büktüğünüzde şiddetli ağrıya neden olur. Ayağınızı dizinize doğru büktüğünüzde bacak ağrısı şiddetleniyorsa bacakta kan pıhtılaşması söz konusu olabilir.
4. Baldırda Dokunmaya Karşı Hassasiyet
Bacakta kan pıhtılaşması yaşanan bölgede ağrılı şişlik ile birlikte dokunmaya karşı hassasiyet görülebilir. Derin damar trombozu nedeniyle bacağın alt kısmında oluşan şişlik eş zamanlı olarak hassasiyete de neden olacaktır. Bacakta ve baldır bölgesinde dokunmaya karşı hassasiyet ihmal etmemeniz gereken bir derin ven trombozu belirtisidir.
5. Dizin Atında, Bacağın Arkasında Kızarıklık
Bacakta kan pıhtılaşması kendiliğinden çözülmediği halde baldır kasının kızarık ve hassas olmasına yol açabilir.
Bacakta kan pıhtılaşması fotoğraflarına bakıldığında bacaktaki kırmızı lekeler derhal fark edilecektir. Derin ven trombozu belirtileri arasında kızarıklık yaygın görülmektedir.
Baldırdaki cildin kızarması bacakta kan pıhtılaşması oluşumunun cilt yüzeyine yakın bir yerde olduğunu gösterir. Buna tromboflebit adı verilir ve bacağın üst ve alt kısmında kızarıklık ve şişlik yapar. Bacakta kan pıhtılaşması oluşumunun bu türüne varisli damar adı verilmektedir.
Vasa dergisinde yayınlanan bir araştırmada varisli damar oluşumunun derin ven trombozu riskini yükselttiği belirtilmektedir.
6. Bacağın Alt Kısmında Sıcaklık
Bacakta kan pıhtılaşması durumunda cilde dokunulduğunda sıcaklık hissedilebilir. Bacakta kan pıhtılaşması neredeyse sıcaklık o konuma yakın yerlerde hissedilecektir. Bu durum derin ven trombozu belirtileri arasında yer almaktadır. Zaman içerisinde bacakta kan pıhtılaşması etrafında hissedilen sıcaklık karıncalanmaya ve kaşınmaya başlar ve ciltte reaksiyon meydana gelir.
7. Cilt Renginin Değişmesi
Bir veya iki bacakta kan pıhtılaşması bacağın arka kısmındaki cildin renk değiştirmesine yol açabilir. Bacakta kan pıhtılaşması çoğunlukla cilt renginin değişmesine yol açmaktadır. Daha önce bahsedildiği gibi sıcaklık ve kızarıklık derin damar trombozu belirtileri arasındadır. Zayıf kan dolaşımı nedeniyle ciltte kuruma ve pul pul dökülme görülebilir.
8. Bacakta Kan Pıhtılaşması Nedeniyle Üst Bacak Ağrısı
Bacakta kan pıhtılaşması pelvik bölge yani leğen kemiği etrafında oluştuysa üst bacakta ağrı yapabilir. Bacakta kan pıhtılaşması çoğunlukla baldır bölgesine yakın gerçekleşmektedir. Ancak bazı durumlarda ağrı iç bacakta hissedilebilir.
9. Bacakta Kan Pıhtılaşması Komplikasyonları
Bacakta kan pıhtılaşması kendiliğinden ortadan kalkarsa herhangi bir komplikasyona yol açmaz. Ancak bacakta kan pıhtılaşması belirtileri ortaya çıktığında aşağıdaki komplikasyonların riski yükselmektedir.
10. Akciğer Embolisi
Bacakta kan pıhtılaşması oluşumunun bir parçası ayrılarak akciğerlere ulaştığında akciğer embolisi ortaya çıkabilir. Derin ven trombozu komplikasyonları arasında en ciddi olanlardan biri de budur.
Büyük bir kan pıhtısı akciğere ulaştığında akciğerin ana damarlarında takılabilir. Bu da vücudun temel organlarına yeterince kan gitmemesine neden olur. Akciğer embolisi derhal tedavi edilmezse ölümcül sonuçlar doğurabilir.
Akciğer embolisi belirtileri şunlardır:
- Kalp krizine benzeyen ani göğüs ağrısı,
- Karnın üst tarafında ağrı,
- Kanlı öksürük,
- Kan basıncının düşmesi,
- Nefes almakta güçlük çekme.
Akciğer embolisi belirtileri diğer kalp hastalıklarına benzediğinden tespit edilmesi zor olabilir. Göğüs ağrısı ile birlikte göğse dokunulduğunda hassasiyet hissedilmesi akciğer embolisi belirtisidir.
11. Posttrombotik Sendrom
Derin damar trombosisi uzun vadeli komplikasyonları arasında posttrombotik sendrom yer almaktadır. Bacakta kan pıhtılaşması komplikasyonları kan pıhtısının damarları tıkayıp zarar vermesi durumunda ortaya çıkmaktadır.
Posttrombotik sendrom bacakta kan pıhtılaşması probleminden yıllar sonra bile ortaya çıkabilir. posttrombotik sendrom belirtileri şunlardır:
- Hiperpigmentasyon nedeniyle cilt renginin değişmesi,
- Ayakları ve alt bacağı etkileyecek şekilde ciltte büyük koyu renkli lekeler bulunması,
- İyileşmesi zor cilt yaraları ve ülserler,
- Varisli damarlar,
- Bacaklarda ağırlık hissi,
- Baldırlarda ve bacaklarda kaşıntı.
Bacakta Kan Pıhtılaşması Tedavisi
Peki bacakta kan pıhtılaşması teşhisi konulan bir kişi için tedavi seçenekleri nelerdir? Yazımızın bu bölümünde bu konuda detaylı bilgi bulabilirsiniz.
1. İlaçlar
Genellikle derin ven trombozu ile ilgili komplikasyonları önlemek için ilaç tedavisi gereklidir. Kan inceltici ilaçlar kan pıhtılaşmasının büyümesini önler. Antikoagülan ilaçlar da bacakta yeni derin ven trombozu oluşumlarını önlemeye yardımcı olur. Zaman içerisinde bacakta kan pıhtılaşması çözülür ve kaybolur. Bacakta kan pıhtılaşması tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar heparin, warfarin veya Xa inhibitörleridir.
Ciddi derin ven trombozu vakalarında pulmoner emboli riski söz konusu olduğundan doktorlar kateter kullanabilmektedir. Kateter ilacı doğrudan kan pıhtısına yönlendirerek çözülmesine yardımcı olur.
2. Bacakta kan pıhtılaşması nasıl önlenir?
Bacakta kan pıhtılaşması oluşumunu önlemenin en iyi yollarından biri buna neden olan yaşam tarzı faktörlerini elimine etmektedir. Sağlıklı beslenen ve sağlıklı yaşayan kişilerde bacakta kan pıhtılaşması son derece nadir görülen bir durumdur.
3. Düzenli Egzersiz Yapmak
Düzenli egzersiz yapmak kan dolaşımını hızlandırmanın doğal yolları arasındadır ve bacakta kan pıhtılaşması riskini oldukça düşürür.
Thrombosis Research dergisinde yayınlanan bir araştırmada derin ven trombozu görülen kişilerde düzenli egzersizin iyileşmeyi hızlandırdığı belirtilmiştir. Çeşitli bilimsel deneylerde her gün yürüyüş veya koşu yapan kişilerde derin ven trombozu semptomlarında azalma sağlanmıştır. Araştırmacılar ameliyat sonrasında yürüyüş yapmanın bacakta kan pıhtılaşması ve posttrombotik sendrom riskini düşürdüğünü belirtmektedir.
Düzenli egzersiz yapmak obeziteden kaynaklanan bacakta kan pıhtılaşması vakalarını da önlemeye yardımcı olur.
4. Sağlıklı Beslenme
Sağlıklı beslenme de obezite ile bağlantılı derin ven trombozu riskini düşürmeye yardımcı olmaktadır. Yapılan araştırmalar fazla kilolu veya obez kişilerde derin ven trombozu riskinin çok daha düşük olduğunu göstermektedir. Obezite bacaklardaki baskıyı arttırarak kanın kalbe geri dönmesini zorlaştırır. Ayrıca karın yağı fazlalığı da bunda etkili bir faktördür.
5. Zencefil
Zencefilin kan inceltici özelliklere sahip olması nedeniyle kan pıhtılaşması riskini düşürdüğü bilinmektedir. Zencefil kanda platelet üretimini etikler ve kanın yoğunlaşmasını önlemeye yardımcı olur. Yani zencefil tüketimi bacakta kan pıhtılaşması ve derin ven trombozu riskini azaltmaktadır. Ancak zencefil kan inceltici ilaçlarla etkileşime girebileceğinden platelet düşüklüğü görülen kişiler ve kan inceltici ilaç kullanan kişiler zencefil tüketmemelidir.
Hangi durumlarda doktora gidilmeli?
Derin ven trombozu potansiyel olarak ölümcül sonuçlar doğurabileceğinden belirtiler görüldüğünde ihmal edilmeden doktora başvurulmalıdır.
- Baldır kaslarında açıklanamayan şişme, ağrı ve kızarıklık,
- Bacağın bir bölümünde sıcaklık,
- Ani göğüs ağrısı,
- Nefes almada güçlük,
- Kanlı öksürük,
- Kalp atışının hızlanması,
- Baş dönmesi ve zihin bulanıklığı gibi durumlarda derhal doktora başurulmalıdır.
