Mevsim değişiklikleri bebeğinizi etkileyebilecek enfeksiyonlarla birlikte gelir. Bu enfeksiyonlardan biri de gruptur. Krup hastalığında bebeğin çıkardığı normal öksürükten farklı ses anne babaları endişeye sevk etmektedir. Bu yazımızda “Krup nedir?”, “Bebeklerde krup nasıl ortaya çıkar?” “Bebeklerde Krup Belirtileri, Teşhisi ve Tedavisi”, “Bebeklerde krup nasıl geçer?” konularında detaylı bilgi bulabileceksiniz.
Bebeklerde krup nedir?
Krup gırtlak (ses kutusu) ve soluk borusunda gelişen akut enflamasyondur. Krup hastalığının tıbbi adı larenjiyotracebronşit olarak bilinmektedir.
Gırtlakta ses telleri bulunur. Solunan hava bu tellerden geçer. Larinks olarak da bilinen gırtlağın iltihaplanması halinde ses telleri büzülür ve havanın geçiş yolu daralır. Ses tellerinin büzüşmesi bebeğin nefes alış verişini güçlendirerek krup hastalığının temel özelliklerinden biri olan “hırıltı” sesine neden olur.
Bebeklerde krup hastalığı 3 türlü olabilir:
1. Viral Krup
Bebeklerde krup virüsler nedeniyle oluşabilir. Virüsler genellikle burun, üst hava yolu gibi üst solunum yolu sistemini etkileyer ve yavaşça solunum sisteminden aşağı doğru inerek larinks ve soluk borusunu etkiler. Bebeklerde krup görülmesine neden olan çeşitli virüsler bulunmaktadır:
- Parainfluenza Virüsü çocuklarda ve bebeklerde krup nedenleri arasında ilk sırada yer almaktadır. İnsan parainfluenza virüsü (HPIV) dört türlü olabilir ve krup bu virüslerin neden olduğu birçok hastalıktan yalnızca birdir.
- Respiratuvar Sinsisyal Virüsü yetişkinlerde hafif nezle benzeri belirtiler ortaya çıkabilir. Diğer yandan bu virüs küçük bebeklerde ve prematüre doğan bebeklerde bronşit, zatürre ve hatta krup hastalığına yol açabilir.
- Influenza virüsü temel olarak grip virüsüdür ancak bebeklerde krup meydana getirebilir.
- Adenovirüs krup hastalığına yol açabilecek bir grup virüse verilen isimdir.
- Enterovirüs de çocukları ve bebekleri etkileyerek bebeklerde krup hastalığına yol açabilir.
2. Bakteriyel Krup
Bebeklerde krup aşağıdaki bakteriler nedeniyle ortaya çıkabilir:
- Staphylococcus aureus
- Haemophilus influenzae
- Corynebacterium diphtheriae
- Streptococcus pneumoniae
3. Spazmodik Krup (Aralıklı Krup)
Spazmodik krup yalnızca bir tetikleyicinin tetiklemesi sonucu ortaya çıkar. Spazmodik krup alerji, astım veya asit reflüye bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bebeklerde spazmodik krup yalnızca geceleri ortaya çıkabilir. Özellikle polen ve toz partiküllerine maruz kalan bebeklerde spazmodik krup görülebilir.
Bebeklerde krup neden olur?
Bebeklerde krup nedenleri şunlardır:
1. Bakterilere veya Virüslere Maruz Kalmak
Viral ve bakteriyel krup türleri son derece bulaşıcı olabilir. Bu hastalığı taşıyan bir kişi ile temas kuran veya bu virüs ya da bakterilerin bulunduğu bir nesneye dokunan bebeklerde krup ortaya çıkabilir. Ayrıca krup hastası birinin bebeğin kişisel eşyalarıyla temas kurması da bebeklerde krup nedenleri arasındadır.
2. Alerjiler
Bebekte alerji veya astım gibi bir solunum hastalığı bulunuyorsa spazmodik krup riski daha yüksek olmaktadır.
3. Diğer Problemler
Reflü gibi hastalıklar bebeklerde krup riskini yükseltmektedir. Genellikle özofagustan yukarı çıkan mide asidi larinkse ulaşarak enflamasyona neden olur. Bu durumda ses telleri ve soluk borusu büzüşerek krup hastalığına neden olur.
Bebeklerde krup yaygın mıdır?
Her yıl çocukların ve bebeklerin yaklaşık %3’üne krup teşhisi konulmaktadır. 3 ay ile 5 yaş arası bebeklerde krup daha yaygın görülmektedir. Bebeklerde krup görülme oranının en yüksek olduğu dönem 2 yaş dönemidir. Bebeklerde krup genellikle soğuk kış aylarında ortaya çıkar.
Spazmodik krup alerji ile ilgili olduğundan herhangi bir dönemde ortaya çıkabilir. Spazmodik krup kalıtsal olabilir. Anne babada veya kardeşlerde spazmodik öksürük mevcut ise bebekte görülme riski de yükselmektedir.
Yeni doğmuş bebekler ile yürümeye başlama dönemindeki bebeklerde larinks daha dar olduğu için krup riski daha yüksektir. Larinksteki en küçük bir enflamasyon bile bebeklerde krup görülme riskini yükseltir.
Bebeklerde Krup Belirtileri
- Hırıltılı öksürük bebeklerde krup belirtileri arasında ilk sırada yer almaktadır. Bebeğin öksürüğü derin, yüksek sesli, daha uzun süreli ve normal öksürükten farklı bir sese sahiptir. Bebeklerde krup döneminde öksürük özellikle geceleri artar.
- Hırıltılı nefes bebeklerde krup belirtileri arasında bir diğeridir. Bebek nefes aldıkça pürüzlü, hırıltılı bir ses duyulur. Bu durum larinks daralması nedeniyle bebeğin solunum sıkıntısı yaşamasından kaynaklanır.
- Burun akıntısı bebeğin eş zamanlı olarak nezle olması halinde ortaya çıkar.
- Ateş bebeklerde krup belirtileri arasında bir diğeridir. Bebeğin ateşi 38 dereceye kadar çıkabilir.
- Larinks iltihabı. Bir diğer adı larenjittir. Bebeğin ses tellerinde şişme gibi şiddetli iltihap belirtileri ortaya çıkabilir.
- Ses kalınlaşması özellikle konuşma çağındaki bebeklerde görülür. Ses tellerindeki iltihaplanmaya bağlı olarak sesin hırıltılı çıktığı gözlenebilir.
Bebeklerde krup belirtileri özellikle geceleri şiddetlenir, sabahları daha hafif seyreder. Bebeklerde krup belirtileri çok ciddi görünüyorsa vakit kaybetmeden hemen doktora gidilmelidir.
Ne zaman doktora gidilmeli?
Bebeklerde krup hastalığında:
- Hırıltı ve nefes alma güçlüğü gündüz de devam ediyorsa,
- Kandaki oksijenin azalması nedeniyle bebeğin cilt renginde morarma ya da mavileşme varsa,
- Bebekte yutma güçlüğü gizleniyorsa, aşırı iştah kaybına bağlı olarak yetersiz beslenme söz konusuysa,
- Ateşi 38 dereceye ulaştıysa,
- Bebekte zihin bulanıklığı, kayıtsızlık ve dikkat eksikliği görülüyorsa doktora başvurulmalıdır.
Bebeklerde krup hafif seyretmesi halinde yaklaşık 1 hafta içerisinde iyileşir. Bebeklerde krup belirtileri 1 haftadan uzun sürüyorsa doktora görünülmelidir.
Bebeklerde krup nasıl teşhis edilir?
Bebeklerde krup şüphesiyle doktora gidildiğinde muhtemelen doktorunuz aşağıdaki muayene ve tahlilleri gerçekleştirecektir:
- Belirtilerin incelenmesi: Doktorunuz hırıltılı öksürük, nefes alırken hırıltı duyulması gibi bebeklerde krup belirtileri ile ilgili bir muayene gerçekleştirir.
- Göğüs ve boyun röntgeni: Boyun röntgeni yardımıyla larinksteki daralma izlenir. Göğüs röntgeni yardımıyla alt solunum yolunun daralması ve akciğerlerdeki iltihap kontrol edilir.
- Kan Tahlili: Kanda patojen bulunup bulunmadığı ve enfeksiyona neden olan antikorlar kan tahlili yoluyla kontrol edilir.
- Pulse Oksimetre: Pulse oksimetre işaret parmağına takılan küçük mandal şeklinde bir cihazdır. Kandaki oksijen miktarını ölçer. Şiddetli hırıltı duyulan bir bebekte kandaki oksijen miktarının ortalamanın altına düşmesi krup göstergesidir.
Bebeklerde Krup Tedavisi
Bebeklerde krup tedavisi krupa neyin neden olduğuna bağlı olarak değişir. Bebeklerde krup tedavisi temel olarak bebekteki semptomları azaltmaya ve bebeğin nefes alış verişini kolaylaştırmaya odaklanır. Bebeklerde krup tedavisi seçenekleri şunlardır:
1. Kortikosteroidler
Kortikosteroidler solunabilir buhar veya enjeksiyon şeklinde bulunmaktadır. Kortikosteroidler larinksteki iltihabı azaltarak bebeğin nefes alış verişini kolaylaştırır. Kortikosteroitler genellikle bebeğin normal soluma, beslenme ve uyku düzeninin bozulduğu şiddetli krup vakalarında verilmektedir.
2. Epinefrin
Adrenalin hava yollarındaki şişmeyi azaltmaya yardımcı olur. Epinefrin genellikle fısfıs şeklinde kullanılır. Bebeğin soluyabileceği şekilde sıvı bir ilaç püskürtür. Epinefrin bebeklerde krup hastalığının alerji veya astıma bağlı olarak ortaya çıkması (spazmodik krup) durumunda şiddetli hava yolu tıkanması halinde verilir.
3. Oksijen Desteği
Bebeklerde krup vakalarında vücuttaki oksijenin çok fazla düşmesi halinde oksijen maskesi veya burun etrafındaki küçük bir tüp yardımıyla bebeğe oksijen verilebilir.
4. Asetaminofen veya İbuprofen
Bu ilaçlar doktor kontrolünde reçeteli olarak alınmalıdır. Bebekte ateşi düşürmeye yardımcı olur.
5. Antibiyotikler
Bebeklerde bakteriyel krup vakalarında antibiyotik tedavisi uygulanabilir.
Bebeklerde krup nasıl geçer? Krupa ne iyi gelir?
Bebeklerde krup hafif seyrediyorsa doktorunuz evde iyileşmesini önerebilir. Ayrıca krup tedavisi uygulanıyorsa aşağıdaki doğal yöntemlerle bebeğinizin iyileşme sürecini hızlandırabilirsiniz.
1. Nem Cihazı Kullanımı
Nem cihazı kullanımı bebeklerde krup vakalarında nefes alış verişi kolaylaştırmaktadır. Bebeğinizin uyuduğu odada bir nem cihazı bulundurabilirsiniz. Nem cihazının sıcak hava üflememesine dikkat ediniz.
2. Evi Tozdan Arındırmak
Bebeğinizin yaşadığı ortamlarda toz bulunmamasına dikkat ediniz. Tozlu ortamlar bebeklerde hırıltı sesinin daha da kötüleşmesine yol açabilir.
3. Sigara Dumanından Koruyun
Sigara dumanı bebeklerde krup nedeniyle ortaya çıkan hırıltı ve nefes alma güçlüklerini kötüleştirebilir. Bebeğinizi pasif içicilikten koruyunuz.
4. Sıvı Tüketimi
Boğaz kuruluğu hırıltı sesini kötüleştirebilir. Hava yollarının nemini koruması için bebeğin sıvı tüketiminin sağlanması gerekmektedir. Bebeğinizin hangi dönemde bulunduğuna bağlı olarak anne sütü, mama ve suyu daha fazla verebilirsiniz.
5. 1 Yaş Üstü Bebekler İçin Bal
Bal boğaz hastalıklarında yüzlerce yıldır başvurulan bir doğal tedavi yöntemidir. Bebeklerde krup belirtileri ortaya çıktığında boğaz salgılarını gevşetmek ve bebeği rahatlatmak için bal verebilirsiniz.
Dikkat: 1 Yaşından küçük bebeklere bal verilmemelidir.
Bebeklerde krup döneminde hiçbir reçetesiz ilaç kullanılmamalıdır. 2 yaşından küçük bebeklerin ve çocukların reçetesiz ilaç kullanması uygun değildir.
Bebeklerde krup nasıl önlenir?
1. Hijyen Kuralları
Bebeğinizin odasını ve yaşam alanlarını virüs ve bakterilerden arındırın. Bebeğinizin nevresim takımı ve örtülerini düzenli olarak yıkayın. Bebeğinizin oyuncak ve emziğini temizleyin ve mikroplardan arındırın. Bebeğinizin etrafında öksürürken veya hapşırırken mutlaka ağzınızı kapatın.
2. Bebeği Hasta Kişilerden Koruyun
Aile bireylerinden biri hasta ise bebeğinizin bu kişi ile yakın temasta bulunmasını engelleyin. Bebekler bakterilere ve virüslere karşı yetişkinlere göre daha savunmasızdır.
3. El Yıkamanın Önemi
Elleri düzenli olarak yıkamak birçok hastalığı engellemektedir. Bebeğiniz adım atmaya başladıkça dış ortamlarda ve toprakta daha fazla vakit geçirmektedir. Bu dönemde bebeğinizin ellerini sıklıkla yıkayınız.
4. Mutfak Eşyalarını Bebekle Paylaşmayın
Çatal, kaşık, bıçak, tabak gibi yemek nesnelerini bebeğinizle paylaşmayın. Bebeğinizin bu tür eşyaları her zaman kendisine özel olmalıdır.
5. Alerjiden Korunmak
Astım gibi solunum yolu alerjileri bebeklerde krup riskini yükseltir. Bebeğinizi polen gibi alerjen maddelerden uzak tutun. Alerjik bebekler için epinefrin cihazını her zaman yanınızda bulundurun.
3 Aydan küçük bebeklerde krup olur mu?
Evet. Ancak 3 aydan küçük bebeklerde krup riski daha düşürtür. 3 aydan küçük bebeklerde krup genellikle anne sütündeki antikorlardan kaynaklanmaktadır.
Bebeklerde krup ölümcül müdür?
Şiddetli krup vakalarında ve eş zamanlı başka hastalıklar da bulunduğunda doğru tedavi zamanında uygulanmaz ise bebeklerde krup ölümcül olabilir. Bebeklerde krup bebeğin nefes alış verişini ve beslenmesini etkilemektedir. Semptomlar çok şiddetlendiğinde bebekte hayati tehlike ortaya çıkabilir.
Krup bulaşıcı bir hastalıktır. Bebeklerde krup belirtileri ortaya çıktığında vakit kaybetmeden doktora gidilmelidir.
