Çikolatayı hepimiz severiz. Hele çocuklar çikolataya hiç doymazlar. Ne zaman alışverişe gitseniz çocuğunuz veya bebeğiniz rengarenk çikolata paketlerine yönelecektir. Bu nedenle bebekler ne zaman çikolata yemeye başlayabilir sorusuna sağlıklı bir cevap vermek son derece önemlidir. Bu yazımızda “bebeklere çikolata yedirilir mi?” ve “bebekler ne zaman çikolata yiyebilir?” sorularına cevap vermeye çalışacağız.
Bebekler ne zaman çikolata yiyebilir?
Bebeklerin sindirim sistemi doğum sonrasında gelişmeye devam eder. Bebeğinize çikolata vermeden önce onun minik sindirim sisteminin yeterli olgunluğa kavuşmasını beklemeniz doğru olacaktır. Ortalama bir zaman dilimi vermek gerekirse, herhangi bir ters etki olmadan bebeğe çikolata yedirmek için 24 aylık olmasını beklemeniz önerilmektedir (1). Çikolata kafein ve kafein ile ilişkili bir bileşen olan teobromin maddesini içermektedir.
Çikolatanın içerisinde bulunan teobromin kafeinin onda biri kadar bir etkiye sahiptir ve zayıf bir uyarıcıdır (2). Çikolatanın içinde asıl kaygı verici olan kafeindir. Kafein 6 aydan büyük olup katı yiyeceklere geçmiş bebekler için bile uygun bir madde değildir (3).
Bununla birlikte bebeğiniz 24. ayını doldurduktan sonra azar azar çikolata verebilirsiniz, zira kakaonun sağlık üzerinde olumlu etkileri de bulunmaktadır. Ancak verilen çikolatanın şekersiz olması, mümkünse evde yapılmış olması uygun olacaktır.
Çikolata bebekler için sağlıklı mıdır?
Çikolata bebeğinizin sağlığına birkaç şekilde fayda getirebilir:
- Beyin fonksiyonlarını destekleme: Çikolatada doğal olarak bulunan flavanol adlı bileşenler genel bilişsel becerileri iyileştirmenin yanı sıra hafızayı güçlendirebilir (4).
- Dolaşım sistemine faydaları: Düzenli olarak çikolata tüketiminin kalp ve kan damarı sağlığı üzerinde olumlu etkileri olduğu bilinmektedir. Çikolata içerisindeki flavanol kan pıhtılaşmasını da önleyerek kan dolaşımına yararlı olacaktır (5).
- Hücre hasarını azaltması: Çikolata çeşitli meyve ve sebzelerde bulunan antioksidanlar yönünden de zengindir. Bu antioksidanlar hücre hasarını en aza indirir ve çeşitli hücre fonksiyonlarının etkinliğinin artmasına yardımcı olur (6).
- Duygu durumunu iyileştirmesi: Çikolata kişilerde mutluluk hissi uyandırdığı bilinen endorfin adlı nörotransmitterlerin üretimini arttırır. Mutluluk hissine katkı sağladığı bilinen bir diğer hormon olan serotonin de çikolatada doğal olarak bulunmaktadır (7).
- Kolesterolü düşürmesi: Bebeklerde kolesterol olacağını genelde düşünmeyiz. Ancak bilmelisiniz ki çikolata tüketimi kötü kolesterolü düşürmeye ve iyi kolesterolü yükseltmeye de yardımcı olmaktadır (8).
Yenilebilir çikolata çok çeşitli şekillerde bulunabilir. Peki bebekler hangi çikolataları yiyebilir?
Bebeklere çikolata vermeye nasıl başlamalı?
Pediatri uzmanları şekersiz çikolatalı sütün diğer çikolata çeşitlerine kıyasla bebekler için en uygun çikolata türü olduğunu belirtmektedir (9). Bunun sebebi ambalajlı çikolatalı sütün her 226 gramda sadece 5 mg kafein içermesidir. Aynı ağırlıktaki biter çikolatada ise yaklaşık 160 mg kafein, sütlü çikolatada 48 mg kafein bulunmaktadır (10). Bu nedenle bebeklerde kafein tüketiminin asgari düzeyde tutulması sağlanmalı, bitter çikolata veya sütlü çikolata yerine çikolatalı süt bebeklerde tercih edilmelidir. Bitter çikolata ve sütlü çikolatadaki kafein bebekler için aşırı derecede fazla olacaktır.
Bunun yanı sıra çikolata aromalı bebek mamalarını da tercih edebilirsiniz. Bebekler için hazır çikolatalı süt seçerken mutlaka içindekiler listesine bakılmalı, şekersiz veya şeker oranı çok düşük olan, koruyucu içermeyen ve besleyici maddelerle güçlendirilmiş ürünler tercih edilmelidir. Piyasada satılan çikolatalı sütler bu anlamda zararlı maddeler içerebileceğinden seçici olunmalıdır.
Bebekler için evde çikolatalı süt nasıl yapılır?
Bebeğiniz için evde çikolatalı süt hazırlayabilirsiniz. Aktarlardan veya marketlerden alacağınız kakao tozu 200 gramda yaklaşık 5mg kafein içermektedir. Bu kakao ürünlerinde çoğunlukla ilave şeker ve tatlandırıcı yoktur. Kakao tozunu bebeğinizin sütüne çeşitli miktarlarda karıştırarak verebilirsiniz. Tatlandırmak için bal eklemeniz mümkündür. Ancak bu içecekler bebeklere 24 aydan önce verilmemelidir.
Bebekler çikolatalı tatlı yiyebilir mi?
Uzmanlara göre nadir durumlarda katı yiyeceklere geçmiş bir bebeğin çikolatadan veya çikolatalı tatlılardan küçük bir lokma almasında kafein açısından büyük bir zarar bulunmamaktadır.
Çikolata bebeğime zarar verir mi?
Şeker tüketimini sınırlı tutmak kaydıyla çikolatanın belirli bir ayı aşmış bebekler üzerinde zararı olduğuna dair bilimsel bir kanıt bulunmamaktadır. Çikolatalı ürünlerin tüketiminin bebeklere zarar vermesi ancak ilave şeker, koruyucu ve kafein eklenen ürünlerin tüketilmesiyle mümkündür. Şeker, koruyucu maddeler ve kafein her halükarda bebeğiniz için zararlıdır. Şeker içeren hazır çikolatalı sütün bebeklere verilmesi fazla kilo veya obezite riskini yükseltir. Bu nedenle bebeğe çikolatalı ürün verirken içerisinde şeker bulunmamasına dikkat edilmeli, evde hazırlanan çikolatalı sütler yalnızca bal ile tatlandırılmalıdır.
Kafein bebekler ve çocuklar için kaygı verici bir madde olsa da, çok kısıtlı miktarlarda alınan kafein çocuk sağlığına büyük zararlar vermeyecektir. Bir çocuğun veya bebeğin ne kadar çikolatalı süt veya çikolata yiyebileceğine dair belirli bir limit olmasa da okul çağına kadar olan çocukların günlük 30 mg kafeinden fazlasını tüketmemesi gerekmektedir. Yukarıda belirttiğimiz kafein oranlarını dikkate alarak çocuğunuzun kafein tüketimini bununla sınırlamanız doğru olacaktır.
Bebeklerde çikolata alerjisi olur mu?
Evet, bir bebekte çikolata alerjisi olabilir. Çikolata alerjik reaksiyona neden olma ihtimali bulunan kakao bitkisinin çekirdeklerinden üretilmektedir. Çikolata alerjisi belirtileri diğer gıda alerjisi belirtileri ile benzerlik göstermektedir. Bebeğinizde veya çocuğunuzda çikolata yedikten sonra cilt reaksiyonu, mide ağrısı, kusma, mide bulantısı, el, yüz, dudak çevresi ve göz etrafında şişme gibi belirtiler olup olmadığına dikkat ediniz. Kaygı verici bir alerjik reaksiyon durumunda derhal doktorunuza başvurunuz.
Bebeklere ne zaman çikolata verilmez?
Ortalama çikolata tüketimi bazı durumlarda bebeklerde ters etkilere neden olabilir. Bu nedenle aşağıdaki durumlarda bebeğinize çikolata, çikolatalı süt ve çikolata aromalı mama vermeyiniz:
- Yatmadan önce: Yatmadan önce çok az bir miktarda alınan kafein bile bebeğinizin uykuya dalmasını zorlaştırabilir. Bu nedenle bebeğiniz uyumadan birkaç saat öncesinden itibaren ona çikolata vermemeniz gerekmektedir.
- Huzursuz bağırsak sendromu: huzursuz bağırsak sendromu kronik karın şişliği, mide ağrıları ve bağırsak düzeninde ani değişiklerle karakterize edilen akut bir durumdur. Çikolata huzursuz bağırsak sendromu semptomlarını arttırabilir. Bu nedenle huzursuz bağırsak sendromu teşhisi konulan bebeklere çikolata verilmemelidir.
- Reflü: Çikolata yapısı itibariyle asidik olabilir ve reflü teşhisi konulan bebeklerde asit reflü belirtilerini şiddetlendirebilir.
Çikolata çocuklarda diş çürümesi yapar mı?
Çocuklarda aşırı çikolata tüketimi diş çürümesi problemlerine yol açabilir. Ancak bu diş çürümesi aslında kakaonun kendisinden değil, büyük çoğunlukla bu ürünlerin içerisindeki şekerden kaynaklanmaktadır. Bu nedenle şekersiz ürünleri tercih etmeniz halinde bebeğinizin veya çocuğunuzun diş sağlığı üzerinde belirgin bir olumsuz etmişi olmayacaktır.
Kaynaklar
Bu yazı uluslararası hakemli dergilerde yayınlanan bilimsel araştırmalara dayanmaktadır.
- http://www.cpmc.org/advanced/pediatrics/patients/topics/food-allergies.html
- http://serendip.brynmawr.edu/bb/neuro/neuro01/web2/Slaughter.html
- http://www.clemson.edu/extension/hgic/food/nutrition/nutrition/life_stages/hgic4102.html
- https://www.health.harvard.edu/blog/your-brain-on-chocolate-2017081612179
- https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/should-you-work-chocolate-into-your-diet
- https://www.rush.edu/health-wellness/discover-health/healthy-side-dark-chocolate
- https://www.ocd.pitt.edu/The-Benefits-of-Chocolate/310/default.aspx
- https://sta.uwi.edu/cru/Healthbenefits.asp
- https://healthcare.utah.edu/the-scope/shows.php?shows=0_70rn3zbq
- http://kidshealth.org/en/parents/child-caffeine.html