Çocukların tırnak yemesinin çok çeşitli sebepleri olabilir: merak, can sıkıntısı, stresi azaltma, alışkanlık veya taklit. Tırnak yeme sinir alışkanlıkları içerisinde en yaygın görülenidir. Diğer sinir alışkanlıkları arasında baş parmağı emme, burnunu karıştırma, saçını bükme veya çekiştirme ve dişlerini gıcırdatma yer alır. Ancak bunlar içerisinde yetişkinliğe taşınma olasılığı en yüksek olanı tırnak yemedir.
Büyük çocuklarda kaygı oluşturabilir. Bu gerilimlerin ve baskıların çoğu anne-baba tarafından fark edilmez. Çocuğunuz hafif sıklıkta ve bilinçsiz şekilde (örneğin tv izlerken) tırnak yiyorsa (kendine zarar vermeden) veya belirli durumlara tepki olarak tırnak yemeye başlıyorsa, bu onun için sadece stresle başa çıkma biçimidir ve endişelenmeniz için bir sebep yoktur.
Tırnak yeme ne zaman tehlikeli hale gelir diyorsanız yazımızı okumaya devam etmelisiniz.
Çok büyük ihtimalle çocuğunuz tırnak yemeyi kendiliğinden bırakacaktır, ancak tırnak yeme alışkanlığı çok uzun süredir devam ediyorsa ve sizin katlanamayacağınız bir sıklığa ulaştıysa, bunu engellemenin çeşitli yolları vardır.
Çocuğum Tırnak Yiyorsa Ne Yapmalıyım?
Kaygılarını Giderin
Olmak İstediğiniz Anne-Baba Olmak isimli kitabın yazarı, ebeveyn eğitmeni Janis Keyser şöyle diyor: “Çocuk sizin yapmasını istemediğiniz bir şey yaptığında ilk tepkimiz genellikle bu davranışı durdurmaya çalışmaktır ve uzun vadede bu uygun bir amaçtır. Ancak bundan önce, bu davranışa neden olan sebepleri belirlemeniz ve çocuğunuzun hayatında bu stresi yaratan şeyin ne olduğunu tespit etmeniz gerekmektedir.”
Çocuğunuzu kaygılandıran şeyin ne olduğuna dair bir fikriniz varsa (yakın bir zamanda taşınmak, anne babanın boşanması, okul değiştirmek, yaklaşan bir okul gösterisi gibi), onunla kaygılarını gidermek için konuşun. Elbette çocuğunuzun size sebebi açıkça söylemesi kolay olmayabilir. Şöyle bir strateji izleyebilirsiniz: Ona tırnaklarını yemesinin sebebi olarak saçma bir sebep sunun. Örneğin “tırnaklarını yiyerek dişlerini keskinleştirmeye çalışıyorsun sanırım” deyin. Böylece onu size doğruyu söylemesi için teşvik etmiş olursunuz.
Azarlamayın ve Cezalandırmayın
Çocuğunuz tırnak yemeyi bırakması gerektiğinin gerçekten farkına varmadığı sürece, onu engellemek için pek bir şey yapamazsınız. Diğer sinir alışkanlıklarında olduğu gibi, tırnak yeme de bilinçsizce yapılan bir harekettir. Dolayısıyla söylenerek engelleyemezsiniz.
Çocuğunuz ne yaptığının farkında değilse onu azarlamak ve cezalandırmak gerçekten faydasız stratejilerdir. Tırnak yeme alışkanlığı yetişkinlerde bile görülen bir harekettir.
Çocuğunuzun tırnak yemesi sizi gerçekten rahatsız ediyorsa, sınırlar koyarak başlayın. Örneğin “akşam yemeğinde tırnaklarını yemek yok” bu sınırlamalara örnektir.
En önemli şey, basit bir problem olan tırnak yeme alışkanlığını hararetli bir tartışmaya dönüştürmemenizdir. Tırnak yemesinden duyduğunuz rahatsızlığı mümkün olduğunca bastırmaya çalışın. “Tırnaklarını yemeyi kes artık, buna dayanamıyorum!” şeklinde göstereceğiniz bir tepki, uzun ve bıktırıcı bir kavganın başlangıcı olacaktır.
Genel olarak çocuğunuz kendine bu şekilde zarar vermediği ve tırnak yerken aşırı derecede stres belirtileri göstermediği sürece, yapabileceğiniz en iyi şey onun tırnaklarını sürekli kesmek, ellerini sürekli yıkamasını sağlamak ve dikkatini başka yöne çekmektir. Tırnaklarını yemesini sürekli engellemeye çalışırsanız ona daha fazla stres vermiş olursunuz. Böylece çocuk tırnaklarını daha fazla yemeye başlar.
Tırnak yemeyi engellemek için tırnaklara sürülmek üzere satılan solüsyonlar çocuğa cezalandırılmış olduğu hissini verecektir. Siz bu maddeyi onun tırnaklarına sürerken onu cezalandırma niyeti taşımıyor olsanız da, o böyle düşünecektir. Tırnak yemesiyle ilişkilendirdiği sorunlar (cezalandırılmak gibi) ne kadar az olursa, tırnak yemeyi kendiliğinden bırakma ihtimali o kadar yüksektir. Dolayısıyla bu davranışı anne-çocuk ilişkisi içerisinde bir sorun haline getirmeyin. Çocuk bundan huzursuzluk duyacak ve daha fazla tırnak yiyecektir.
Tırnak Yemeyi Bırakmayı İstediğinde Ona Yardım Edin
Sözgelimi, çocuğunuzun yaşıtları tırnak yediği için onunla dalga geçiyorsa, bu noktada ona yardımcı olmaya başlayabilirsiniz. Size ihtiyacı olacaktır.
Arkadaşlarının onunla dalga geçmesi hakkında onunla konuşun. Bunun ona nasıl hissettirdiğini sorun. Tırnakları nasıl görünürse görünsün onu çok sevdiğinizi söyleyin. Bu noktada çocuğunuz tırnak yemeyi bırakmak için kendisi de çaba gösterecektir. Dolayısıyla artık tırnak yemeyi engelleyici solüsyonlara başvurabilirsiniz.
Tırnak Yemeyi Bırakmak İle İlgili Konuşun
Yazımızın başında bahsettiğimiz sinir alışkanlıklarının neler olduğu konusunda çocuğunuza bilgi verin. Bu alışkanlıkları bırakmanın mümkün olduğunu söyleyin.
Alışkanlığı bırakma konusunda ona nasıl yardımcı olabileceğinizi sorun. Tırnaklarını yediğini gördüğünüzde onu uyarmanızı istiyor mu? Yoksa onu uyarmanız onu rahatsız mı edecek? Gerçek şu ki çocuklar büyüdükçe bu tür konularda anne babalarının desteğini daha az talep ederler. Ama yine de ona bu konuda fikrini sorun.
Tırnak Yeme Alışkanlığının Farkında Olmasını Sağlayın
Çocuğunuzun tırnaklarını ne zaman ve nerede yediğinin farkına varmasını sağlayın. Tırnak yediğini gördüğünüzde onu uyarmanızdan hoşlanmıyorsa, bu konuda aranızda şifreli bir mesaj olmasını teklif edebilirsiniz. Örneğin “tırnağını yediğinde koluna dokunacağım” veya “tırnağını yediğinde şu şifreli sözü söyleyeceğim ve bu aramızda sır olacak” diyebilirsiniz. Bunlar çocukta uyarılmanın verdiği rahatsızlığı azaltabilir.
Acı tat veren solüsyonlarla tırnaklarını boyamak uygun bir çözümdür. Ancak buna başvuracaksanız ürünün içeriğini kontrol edin. Bazı ürünlerde gözle temas halinde gözü tahriş eden kimyasal maddeler bulunmaktadır.
Ergenlik çağına yaklaşan kızınız için kuaförde maniküre gitmeyi ve tırnaklarına hoş bir görünüm kazandırmayı teklif edebilirsiniz. Hatta bu işlemi siz de yaptırarak ona örnek olabilirsiniz. Bu da tırnak yemesini bırakmayı teşvik edecektir.
Denemekten Bıkmayın
Söz konusu olan alışkanlıklardan vaz geçmek olunca, her insan farklı tekniklerden farklı şekillerde fayda görebilir veya görmeyebilir. Bu gerçeği çocuğunuza açıklayın. Bir yöntem işe yaramadıysa, daha başka yöntemler kullanabileceğinizi söyleyin.
Çocuğunuza alışkanlıkları bırakmanın zor olduğunu ve ikinizin de aynı tarafta olduğunu açıklayın. Başarısızlık durumunda onu suçlamayın. Sonuç ne olursa olsun onu sevdiğinizi ve onu bu konuda desteklemeye devam edeceğinizi söyleyin. Sabrınız ve istikrarınız en sonunda işe yarayacaktır.
Tırnak Yeme Ne Zaman Tehlikeli Hale Gelir?
Nadir durumlarda, şiddetli tırnak yeme aşırı anksiyetenin belirtisi olabilir. Tırnak yemeye bağlı olarak çocuğunuzun parmak uçlarında kan veya yaralar oluştuysa ve aşırı endişe verici davranışlar sergiliyorsa (saçını veya kaşlarını koparmak, tırnak derisini kaldırmak gibi) bir uzmanla görüşmeniz gerekir.
