Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu çocukları ve ergenleri etkileyen bir bozukluktur ve yetişkinliğe aktarılabilir. Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu çocuklarda en sık teşhis edilen ruhsal bozukluktur. Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu görülen çocuklar hiperaktif olabilir ve kendi dürtülerini kontrol edemeyebilirler veya dikkatlerini toplayamayabilirler. Bu davranışlar çocuğun okuldaki ve evdeki yaşamını etkiler.
Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu erkeklerde daha yaygındır. Genellikle okula başladıktan sonra, çocuğun dikkatini bir noktaya veremediğinin ortaya çıkmasıyla fark edilir.
Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu görülen yetişkinler de zaman yönetimi, organize olamama, hedeflerini belirleyememe ve bir işi sürdürememe gibi sorunlar yaşayabilirler. Bu kişiler ayrıca duygusal ilişkilerde sorun yaşayabilir, özgüven eksikliği görülebilir ve bağımlılık gelişebilir.
Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğunun Nedenleri Nelerdir?
Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğunun nedeni tam olarak bilinmese de belirli şeylerin bunda rol oynadığı bilinmektedir.
Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu kalıtsaldır. Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu görülen ebeveynlerin üçte birinin çocuklarında da bu bozukluk görülmektedir.
Anne veya babadan herhangi birinde Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu görülmesi, çocuğun bu bozukluğa sahip olma riskini %50 arttırmaktadır. Kardeşlerden birinde bu bozukluğun görülmesi de Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu riskini %30 arttırmaktadır.
Düşük kilolu doğan bebekler, prematüre bebekler veya zor bir hamilelik sonucunda doğan bebeklerin Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu riski daha yüksektir. Ayrıca beynin ön lobunda baş yaralanmaları geçiren çocuklar için de aynı durum geçerlidir, çünkü bu bölüm beynin dürtü ve duyguları kontrol eden bölümüdür.
Araştırmalar sigara veya alkol kullanan hamile kadınların çocuklarında Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu riskinin daha yüksek olduğunu göstermektedir.
Hala tartışmalı olsa da çok fazla şekerli yiyecek tüketmenin veya çok fazla TV izlemenin Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğuna yol açtığı henüz kanıtlanmamıştır.
Ayrıca araştırmacılar aşağıdaki hususların da Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğunda rol oynadığını düşünmektedirler:
- Kimyasal dengesizlik: Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu görülen kişilerdeki beyin kimyasalları dengesiz olabilir.
- Beyin değişiklikleri: Beynin dikkati kontrol eden alanları Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu görülen çocuklarda daha az aktiftir.
- Hamilelikte zayıf beslenme, enfeksiyonlar, sigara, alkol ve madde bağımlılığı: Bunlar bebeğin beyin gelişimini etkilemektedir.
- Kurşun gibi toksinler: Bunlar çocuğun beyin gelişimini etkilemektedir.
- Beyin yaralanması veya beyin bozukluğu: Beynin ön lobunda gerçekleşen bir yaralanma dürtülerin ve duyguların kontrol edilememesine neden olabilir.
Beyinde neler oluyor?
Araştırmalar nörotransmitter adı verilen beyin kimyasallarının Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu görülen çocuklarda ve yetişkinlerde aynı şekilde çalışmadığını göstermektedir. Ayrıca sinir yollarının çalışma biçimlerinde de değişiklikler görülmektedir.
Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu görülen çocukların beyinlerinin belirli kısımları bu bozukluğa sahip olmayan çocuklara göre daha aktif veya daha küçük olabilir.
Beyin kimyasalı dopamin de rol oynamaktadır. Dopamin beyindeki sinirler arasında sinyalleri taşır ve hareket, uygu, duygu durum, dikkat ve öğrenme ile bağlantılıdır.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun Semptomları Nelerdir?
Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu semptomları üç grupta toplanmaktadır:
- Dikkatsizlik,
- Hiperaktivite,
- Dürtüsellik.
Dikkatsizlik
Dikkatsizlik çocuk okula başlayıncaya kadar fark edilmeyebilir. Yetişkinlerde işyeri ve sosyal durumlarda bunun fark edilmesi daha kolaydır.
Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu görülen kişilerde işleri sürekli erteleme, ev ödevi, ev işleri gibi görevleri tamamlamama veya sürekli tamamlanmamış bir aktiviteden diğerine geçme gibi problemler görülür.
Ayrıca:
- Düzensizlik,
- Odaklanamama,
- Detaylara dikkat gösterememe ve dikkatsizce hatalar yapma eğilimi. Yaptıkları işin dağınık ve özensiz görünmesi,
- Konuşurken aynı konuda kalamama, başkalarını dinleyememe ve sosyal kuralları takip edememe,
- Günlük yaşamda fazlaca unutkanlık (örneğin randevuları kaçırma, öğle yemeğini unutma)x
- Başkaları tarafından genellikle fark edilmeyen sesler nedeniyle kolaylıkla dikkatin dağılması
Hiperaktivite
Hiperaktivite yaşla beraber değişebilir. Okul öncesi çağda fark edilmesi kolaydır. Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu semptomları çoğunlukla orta okuldan önce ortaya çıkmaktadır.
Hiperaktivite görülen çocuklar:
- Oturur haldeyken sürekli kıpırdama ve kıvranma hareketi gösterirler,
- Sürekli yürümek ve koşmak için yerlerinden kalkarlar,
- Uygun olmayan koşullarda dahi koşma veya tırmanma eğilimi gösterirler,
- Sessiz duramayabilirler ve sessiz ortamda gerçekleştirilen hobileri yapamayabilirler,
- Sürekli hareket halindedirler,
- Çok fazla konuşurlar.
Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu görülen yürüme çağındaki ve okul öncesi çağdaki çocuklar sürekli hareket etme, mobilyaların üzerinden atlama, grup aktivitelerine katılamama gibi sorunlar yaşarlar. Örneğin kendilerine anlatılan bir hikayeyi sabit bir şekilde dinleyemezler.
Okul öncesi çocukların da benzer alışkanlıkları bulunmaktadır, ancak bunlar daha az sıklıktadır.
Hiperaktivite ergenlerde ve yetişkinlerde yerinde duramama hissi ile kendini gösterir. Bu kişiler, diğer insanların sabit durabildikleri aktiviteleri sessiz ve sakin bir şekilde gerçekleştirmekte zorlanırlar.
Dürtüsellik
Bu semptomlar arasında:
- Sabırsızlık,
- Konuşmak veya cevap vermek için beklemeyi başaramama,
- Kendi sırasını bekleyememe,
- Kendisine sorulan bir soru henüz tamamlanmadan cevap vermeye çalışma,
- Sürekli söz kesme
- Uygun olmayan ortamlarda konuşmaya çalışma gibi semptomlar gösterirler
Dürtüsellik nesnelere veya insanlara çarpma gibi kazalara neden olabilir. Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu görülen çocuklar da sonuçlar hakkında düşünmeksizin hareket edebilirler. Örneğin bir yere tırmanabilir ve kendilerini kolaylıkla tehlikeye atabilirler.
Bu semptomların bir çoğu gençlerde zaman zaman görülür. Ancak Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu görülen çocuklarda bunlar çok sıklıkla görülür, evde, okulda veya arkadaşlarını ziyaret ettiklerinde herhangi bir anda ortaya çıkabilir. Aynı yaşta veya gelişim döneminde bulunan çocukların yapabildiği belirli görevleri yerine getiremeyebilirler.
