Çocukluğumuz boyunca bize en çok öğretilen hijyen alışkanlığı el yıkamaktır. El yıkamak enfeksiyonları ve bulaşıcı hastalıkları önlemenin en önemli yollarından biridir. Ancak gerçekte bakıldığında birçok kişi olması gerektiği kadar sık ve doğru bir şekilde yıkamamaktadır. Bu yazımızda hep sorulan “Eller nasıl yıkanmalı?” sorusuna ayrıntılı bir cevap vermeye çalışacağız.
2007 yılında yayınlanan gözlemsel bir araştırmaya göre yetişkinlerin %77’si umumi tuvaletlerden çıktıktan sonra ellerini yıkamaktadır. 2010 yılında yayınlanan bir araştırmaya göre de bu oran %85’e yükselmiştir.
Bu araştırmaya göre kadınlar erkeklere göre daha sık ellerini yıkamaktadır. Araştırmada kadınların %93’ü tuvaletten sonra ellerini yıkarken, erkeklerde bu oran %77’ye düşmektedir.
El Yıkamanın Önemi
Elleri sıklıkla yıkamak hastalıkların ve mikropların başkalarına bulaşmasını önlemenin en iyi yollarından biridir. Kişilerin ellerini su ve sabunla doğru bir şekilde yıkamaması nedeniyle hastalıkların bulaşması daha hızlanmaktadır. Bu nedenle doğru el yıkama talimatlarının öğrenilmesi önem kazanmaktadır. El hijyeni enfeksiyon kontrolünde en önemli unsurlardan biri olarak kabul edilmektedir.
Cochrane Database of Systematic Reviews dergisinde 2008 yılında yayınlanan bir araştırmaya göre doğru el yıkama ishal vakalarını %30 oranında azaltmaktadır.
Amerikan Kamu Sağlığı Dergisi’nde 2008 yılında yayınlanan bir araştırmaya göre ise doğru el yıkama gastrointestinal ve solunum yolları enfeksiyonlarında önleyici bir tedbirdir.
Eller ne zaman yıkanmalı?
Ellerimiz kolayca kirlenir. İnsanlara, yüzeylere ve nesnelere gün boyunca dokundukça ellerimize mikroplar bulaşır.
Gözlerimize, burnumuza veya ağzımıza bu kirli ellerle dokunduğumuzda mikroplar kolayca vücudumuza girer ve hastalıkları ortaya çıkarır.
Elleri istisnasız her zaman temiz tutmak imkansız olsa da elleri sıklıkla yıkamak bakterilerin, virüslerin ve diğer mikropların aktarılmasını önleyecektir.
Peki eller ne zaman yıkanmalı? Sağlık uzmanları ellerin aşağıdaki durumlarda yıkanması gerektiğini belirtmektedir:
- Her tuvaletten çıkıldığında
- Bir yaraya dokunmadan önce ve dokunduktan sonra,
- Yemek yedikten önce ve sonra,
- Yemek yaparken,
- Dışarıda vakit geçirdikten sonra,
- Hasta bir kişiye dokunduktan sonra,
- Bebek bezi değiştirildikten sonra,
- Evcil hayvanların atıkları temizlendikten sonra,
- Çöpler atıldıktan sonra,
- Temizlik ürünleri kullanıldıktan sonra,
- Hapşırık ve öksürükten sonra
- Kontakt lensleri takmadan önce ve çıkarırken.
Doğru El Yıkama Talimatı: Eller nasıl yıkanmalı?
El yıkama alışkanlığından maksimum fayda görmek için doğru el yıkama talimatları mutlaka bilinmelidir. Elleri doğru bir şekilde yıkamak için aşağıdaki talimatlara uyunuz:
- Ellerinizi temiz çeşme suyuyla yıkayın. Ellerinizin her yerinin ıslanmasını sağlayın. Soğuk veya ılık su kullanabilirsiniz. Çok sıcak su kullanmayın. Çok sıcak su cildinize zarar verecektir.
- Bir miktar sabun alın. Sıvı sabun, katı sabun veya toz sabun kullanabilirsiniz. Antibakteriyel sabun kullanılması zorunlu değildir.
- Sabunu köpürtmek için ellerinizi ovalayın. Ellerinizin üst kısmını, parmakların arasını, tırnakların altını ve bilekleri yıkayın.
- Ellerinizi en az 20 saniye boyunca ovalayın
- Temiz çeşme suyu ile ellerinizi durulayın. Tüm sabunun durulandığından emin olun.
- Son olarak ellerinizi temiz bir havlu kullanarak durulayın veya kendi kendine kurumasını bekleyin.
Su ve sabun olmadan eller nasıl temizlenir?
Bulunduğunuz yerde su ve sabun yoksa, alkollü el temizleme jellerinden yararlanabilirsiniz.
- Elinize birkaç damla el temizleme jeli damlatın.
- Ellerinizi ovalayın. Parmak aralarını ve bileklerinizi ihmal etmeyin.
- El temizleme jeli tamamen emilene kadar devam edin.
Elleriniz çok kirli ise el temizleme jeli elinizi tamamen temizlemeyecektir. Bu durumda mikrop kalıntıları kalabilir. Bu nedenle elleriniz çok kirli ise mutlaka su ve sabun kullanınız.
