Zona vücutta ve bazen de yüzde ortaya çıkan, ağrılı kabarcıklardır. Zonanın nedeni varicella-zoster virüsüdür. Varicella-zoster virüsü aynı zamanda suçiçeği hastalığına da yol açmaktadır. Suçiçeği hastalığı geçiren kişilerin vücudunda bu virüs ömür boyu pasif halde bulunur. Yaşamın ileriki dönemlerinde ise zona hastalığı olarak tekrar aktifleşebilir. Zona vücudun herhangi bir yerinde çıkabileceği gibi gözde de görülebilir. Bu yazımızda gözde zona nedenleri ve tedavisi hakkında detaylı bilgi bulabilirsiniz.
Gözde Zona
Zona hastalarının yaklaşık %10-20’sinde zona hastalığı gözde ve göz çevresinde ortaya çıkar. Gözde zona hastalığı yara, görme kaybı ve diğer uzun vadeli problemlere yol açabilir. 50 yaş üzerindeki kişiler aşı vurulmak suretiyle gözde zona çıkmasını engelleyebilir.
Zona Belirtileri
Zona belirtileri ilk olarak vücudun tek tarafında yanma hissi olarak ortaya çıkar. Bu his genellikle:
- Bel,
- Sırt,
- Göğüs,
- Kaburga kafesi
bölgelerinde hissedilebilir. Diğer zona belirtileri şunlardır:
- Baş ağrısı,
- Hafif ateş,
- Yorgunluk,
- Grip benzeri belirtiler.
Zona belirtileri ortaya çıktıktan sonra yaklaşık 2-3 gün içerisinde ağrının hissedildiği bölgede kırmızı lekeler ortaya çıkmaya başlar. Zona virüsü sinir yolu boyunca ilerlediğinden bu kızarıklık genelde vücudun tek bir tarafında, çizgi görünümünde olabilir.
Birkaç gün daha geçtikten sonra kırmızı lekelerin olduğu alanda için sıvı dolu, ağrılı kabarcıklar ortaya çıkmaya başlar. Bu kabarcıklar daha sonra patlayarak kanamaya neden olabilir. Bir süre sonra kabarcıklar kabuk tutmaya ve iyileşmeye başlar. Zonanın tamamen iyileşmesi yaklaşık 2-6 hafta sürmektedir.
Gözde Zona Belirtileri
Gözde zona ortaya çıktığında içi su dolu kabarcıklar göz kapaklarında, alında, burnun ucunda veya tek bir tarafında görülebilir. Gözde zona belirtileri şunlardır:
- Gözde veya göz çevresinde kırmızı lekeler,
- Göz çevresinde yanma hissi,
- Göz yaşarması veya sulanması,
- Gözde tahriş,
- Bulanık görme,
- Işığa karşı aşırı hassasiyet.
Gözde zona ile birlikte şişlikler ortaya çıkabilir. Bu şişlikler:
- Göz kapaklarında,
- Gözün arka kısmındaki ışığa hassas tabaka olan retinada,
- Gözün ön kısmındaki şeffaf tabaka olan korneada ortaya çıkabilir.
Gözde zona belirtileri arasında bir ya da birkaçı ortaya çıktığında mutlaka doktora başvurulmalıdır. Gözde zona tedavisi ne kadar erken başlarsa, uzun vadeli komplikasyonların oluşma riski o kadar düşecektir.
Göz Çevresinde Zona Kimlerde Olur?
Çocukken suçiçeği hastalığı geçirdiyseniz, ileri yaşlarda zona çıkma olasılığı bulunmaktadır. Suçiçeği virüsü hayat boyu vücutta uykuda bir şekilde bekler. Omurganın yakınındaki sinir hücrelerinde gizlenir ve ileri yaşlarda tekrar aktif hale gelebilir.
- Çocukken suçiçeği geçiren kişiler,
- 50 yaş üzerindeki kişiler (bağışıklık sisteminin zayıflaması nedeniyle)
- Kanser, HIV veya AIDS gibi bağışıklık sistemini zayıflatan hastalıklar,
- Kemoterapi veya ışın tedavisi görenler ya da organ nakli alanlar gibi bağışıklık sistemini baskılayan işlemler uygulanan kişiler,
- Aşırı stres altındaki kişiler.
Zona hastalığı özellikle
- Hamile kadınlar,
- Prematüre bebekler,
- Bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde çok ciddi sonuçlar doğurabilir.
Göz Zonası Komplikasyonları
Zona nedeniyle oluşan kızarıklık ve kabarcıklar birkaç hafta içerisinde yok olsa da ağrısı haftalar veya aylar boyu devam edebilir. Bunun nedeni postherpetik nevralji adı verilen sinir hasarıdır ve ileri yaşlarda daha fazla görülür. Çoğu kişide bu sinir ağrısı da zaman içerisinde iyileşir.
Gözde zona nedeniyle ortaya çıkan kornea şişmesi kalıcı iz bırakacak kadar şiddetli olabilir. gözde zona retina şişmesine de yol açabilir. Gözdeki baskıyı arttırarak glukoma hastalığına neden olabilir. glukoma göz sinirlerine hasar veren bir hastalıktır. Bununla birlikte kornea yaralanması oluşabilir.
Görme kaybı gibi uzun vadeli problemlerin ortaya çıkmaması için gözde zona tedavisi hemen başlatılmalıdır.
Gözlerde Zona Nasıl Anlaşılır? Gözde Zona Teşhisi
Doktorunuz göz kapağına, saç derisine veya vücuda bakarak zonayı teşhis edebilecektir. Emin olunmadığı durumlarda doktorunuz zona kabarcıklarının içindeki sıvıdan numune alarak varicella-zoster virüsü olup olmadığını anlamak üzere laboratuvara gönderebilir.
Gözde zona muayenesi sırasında doktorunuz:
- Korneayı,
- Göz bebeğini,
- Retinayı, ve
- Gözün diğer kısımlarını muayene edecektir.
Ayrıca virüs nedeniyle ortaya çıkan şişme ve hasar da tespit edilmeye çalışılacaktır.
Gözde Zona Tedavisi: Gözde zona nasıl geçer?
Doktorlar gözde zona tedavisi sürecinde genellikle
- asiklovir (Zovirax)
- famciclovir (Famvir)
- valacyclovir (Valtrex)
gibi antiviral ilaçları kullanmaktadır. Bu ilaçlar:
- virüsün yayılmasını engellemeyi,
- kabarcıkların iyileşmesine yardımcı olmayı,
- kızarıklığın daha çabuk iyileşmesini, ve
- ağrıyı hafifletmeyi
amaçlamaktadır. Gözde zona belirtileri ilk ortaya çıktıktan itibaren 3 gün içerisinde tedaviye başlanması uzun vadeli kalıcı problemleri engellemeye yardımcı olabilir.
Ayrıca göz çevresindeki şişliği azaltmak için doktorunuz hap veya göz damlası şeklinde steroid ilaçlar verebilir. Postherpetik nevralji ortaya çıkarsa ağrı kesici ve antidepresanlar sinir ağrısını hafifletmek için verilebilmektedir.
Gözde Zonanın Tedavisinden Sonra
Gözde zona genellikle 1 ila 3 hafta içerisinde iyileşme göstermektedir. Bununla birlikte yüzde ve göz çevresinde ortaya çıkan diğer belirtilerin tamamen iyileşmesi birkaç ay daha sürebilir.
Yaşamın erken dönemlerinde gözde zona tedavisi süresince doktorunuz birkaç güde bir muayeneye gelmenizi isteyebilir. Enfeksiyon tedavisi tamamlandıktan sonra glukoma, yara ve görmeyi engelleyen diğer problemlerin kontrolü için doktorunuz her 3-12 ayda bir muayeneye gelmenizi isteyebilir.
Gözde zona çıkması nasıl engellenir?
Zona aşısı vurularak gözde zona oluşmasını engelleyebilirsiniz. Amerikan Hastalık Kontrol ve Önleme kuruluşu 60 yaş ve üzeri herkesin zona aşısı vurulmasını önermektedir. Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi 50 yaş ve üstü kişilerin bu aşıyı vurulması gerektiğini belirtmektedir. Ne zaman aşı olmanız gerektiği konusunda doktorunuzdan bilgi alabilirsiniz. Yapılan araştırmalar zona aşısı vurularak zona riskinin %50 azaltılabildiğini göstermiştir. Ayrıca zona aşısı sayesinde gözde zona hastalığında kalıcı sinir hasarı riski %66 daha düşük olmaktadır.
Gözde zona hastalığı geçiriyorsanız daha önce hiç suçiçeği geçirmemiş olan kişilerden uzak durunuz. Çünkü varicella-zoster virüsü bu kişilere geçerek suçiçeği hastalığına yakalanmalarına neden olabilir.
- Gözde zona hastalığı süresince hamile kadınlardan, bebeklerden ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerden uzak durunuz.
- Zona kabarcıklarının üzerini kapatarak başkalarına bulaşma olasılığını düşürebilirsiniz.
- Kabarcıkları kaşımayın.
- Kabarcıklara dokunduysanız ellerinizi mutlaka yıkayınız.
Kaynak:
https://www.healthline.com/health/eye-health/shingles-in-the-eye
