Yüksek-yoğunluklu lipoprotein (HDL) kolesterolü “iyi kolesterol” olarak bilinir. Çünkü HDL kolesterolü kandaki zararlı kolesterolün atılmasına yardımcı olur. Genellikle HDL ne kadar yüksek olursa o kadar iyi gözüyle bakılır. Ancak bazı araştırmalar bazı kişilerde HDL yüksekliği durumunun zararlı olabileceğini gösteriyor.
HDL kaç olmalı?
Genel olarak doktorlar HDL düzeyinin 60 mg/desilitre olmasını önermektedir. 40-59 arasındaki HDL de normal kabul edilmekle birlikte daha yüksek olması davsiye edilir. 40 mg/dL altındaki HDL kalp hastalığı riskinin yükselmesi anlamına gelir.
| HDL Seviyesi | Risk Kategorisi |
| 40 mg/dL ve altı | Kalp Hastalığı Riski |
| 40-59 mg/dL arasında | Yükseltilmesi Gerekir |
| 60 mg/dL ve üzeri | Kalp hastalığına karşı korur. |
HDL Yüksekliği: Zararlı mı? Yararlı mı?
HDL yüksekliği aslında nadir görülen bir durumdur. Uzmanlar HDL yüksekliği probleminin çok sık görülmediğini bildirmektedir. HDL için bir üst limit belirlenmese de LDL ve total kolesterol düzeyi normal kişilerde HDL yüksekliği pek rastlanan bir durum değildir. Bazı uzmanlar 95 mg/dL değerini HDL yüksekliği olarak kabul etmektedir.
Bazı nadir durumlarda HDL yüksekliği görülebilir. Yapılan bir araştırmada aşırı HDL yüksekliği problemine neden olan genetik bir varyasyondan söz edilmektedir. Bu varyasyon SR-BI adı verilen bir molekülde bulunmaktadır. SR-BI molekülünün mutasyonu ile HDL yüksekliği ortaya çıkmakta ve kalp hastalığı riski yükselmektedir.
European Heart Journal dergisinde yayınlanan bir araştırmada aşırı HDL yüksekliği görülen kişilerde ölüm riskinin normal kolesterollü kişilere göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Araştırmada 116.000 kişinin verileri 6 yıl boyunca incelenmiştir. Bu kişiler içerisinde aşırı HDL yüksekliği görülen az sayıda kişide ölüm riskinin kadınlarda %68, erkeklerde %106 daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.
Bu sonuçlar HDL kolesterolüne bakış açısını da değiştirmektedir. Geleneksel olarak HDL yüksekliği bulunan kişilerin daha sağlıklı olduğu düşüncesi bu araştırmayla yanlışlanmış görülmektedir.
Diğer yandan bazı araştırmalar da aksi sonuç bildirmiştir. Sicilya’da yapılan bir araştırmada 100 yaşına yakın kişilerde HDL yüksekliği görüldüğü tespit edilmiştir. Uzmanlar HDL yüksekliği durumunun daha çok kalp krizi geçiren kişilerde zararlı olabileceğini düşünmektedirler.
HDL yüksekliği durumunun kimler için zararlı olduğu hakkında daha fazla araştırma yapılması beklenmektedir. Ailenizde yüksek kolesterol geçmişi varsa HDL yüksekliği için düzenli takip edilmek üzere doktorunuzla görüşünüz.
HDL Yüksekliği neden olur?
Klinik vakalara göre HDL yüksekliği nedenleri temel olarak şunlardır:
- Tiroit bozuklukları,
- Enflamatuvar hastalıklar,
- Alkol tüketimi.
Bazı durumlarda kolesterol düşürücü ilaçlar da HDL yüksekliği yapabilir. Bu ilaçlar genellikle LDL kolesterol, trigliserit ve total kolesterolü düşürmek için kullanılmaktadır. HDL yüksekliği yapan ilaçlar şunlardır:
- Yiyeceklerdeki yağ emilimini azaltan safra asidi katkısı,
- Kolesterol emilim inhibitörleri,
- Kandaki trilgliseritleri düşüren Omega-3 yağ asidi takviyeleri,
- Karaciğerin kolesterol üretimini sınırlayan statin ilaçlar.
Genellikle düşük kolesterol görülen kişilerde HDL’yi yükseltmek olumlu bir yan etkiye sahiptir. Düşük kolesterollü kişilerde HDL’yi yükseltmek kardiyovasküler hastalık riskini azaltmaktadır.
HDL nasıl düşürülür? HDL yüksekliği nasıl giderilir?
Uzmanlar sağlıklı kişilerde HDL yüksekliği için herhangi bir tedavi uygulamamaktadır. Tedavi planı HDL yüksekliği probleminin ne boyutlarda olduğuna ve diğer hastalıklarınıza göre değişecektir. Bu aşamada HDL yüksekliği tedavisi uygulanıp uygulanmaması doktorunuzun değerlendirmesine bağlı olacaktır.
Total kolesterolü düşürmenin yolları şunlardır:
- Sigara içmemek,
- Alkolü çok kısıtlı miktarda kullanmak,
- Hafif egzersizler,
- Doymuş yağ oranı düşük beslenme,
- Tiroit gibi diğer hastalıkların kontrol altına alınması.
