Şeker hastalığı olarak da bilinen diyabet vücudun kan şekerini (glukoz) kullanma biçimini etkileyen bir grup metabolik hastalığın birleşiminden oluşmaktadır. Bu yazımızda kan şekerini düşüren bitkiler ve baharatlar hakkında bilgi vereceğiz.
2014 yılında International Diabetes Federation dergisinin yayınladığı istatistiklere göre dünya çapında 387 milyon diyabet hastası bulunmaktadır. Bu hastaların %90’ında Tip 2 diyabet görülmektedir.
Diyabet türleri şunlardır:
- Tip 1 diyabet,
- Tip 2 diyabet,
- Gebelik şekeri.
Tip 1 diyabet hastalığında pankreas insülin üretemez hale gelir. Tip 1 diyabetin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte ailede diyabet hastalığının bulunması, genler, Epstein-Barr gibi bazı virüsler ve D vitamini eksikliğinin bunda etkisi olduğu düşünülmektedir.
Tip 2 diyabet hastalığında hücreler insüline doğru bir şekilde tepki veremez. Tip 2 diyabet hastalığı obezite, karın bölgesinde yağlanma, hareketsiz yaşam tarzı, ailede diyabet hastalığı bulunması, yaş, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, trigliseritlerin yüksek olması ve ailede polikistik over hastalığının bulunması gibi sorunlardan kaynaklanabilir.
Gebelik şekeri ise hamilelik döneminde kadınları etkilemektedir.
Kan şekerinin yüksek olmasının belirtileri şunlardır:
- Sıklıkla idrar yapma,
- Sürekli acıkma ve susama,
- Açıklanamayan kilo kaybı,
- Çabuk yorulma,
- İyileşme sürecinin yavaş olması
- Sıklıkla enfeksiyon kapma.
Kan şekerinin kontrol edilmesi genel sağlık durumunuz açısından son derece önemlidir. Sağlıklı beslenmek, düzenli egzersiz yapmak, sigara kullanmamak, normal kiloyu korumak ve reçeteli olarak verilen ilaçları aksatmadan kullanmak kan şekerini düzenleyen faktörler arasındadır. Ayrıca semptomları azaltmak ve kan şekerini düzenleyen bitkiler ve baharatlar da bulunmaktadır.
1. Tarçın
Tarçın kan şekerini düşüren bitkiler arasındadır. İçeriğindeki bioaktif bileşenler kan şekerini düşürmeye yardımcı olur.
2012 yılında Annals of Family Medicine and Diabetes Care dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre tarçın Tip 2 diyabet hastalarında olumlu bir etki yapmaktadır. Bu araştırmaya göre tarçın açlık plazma şekeri, LDL kolesterol, HDL kolesterol ve trigliserit düzeyleri üzerinde olumlu bir etki yapmaktadır.
- Her gün 1-2 gram tarçını çay şeklinde tüketebilirsiniz. Ayrıca tarçını yulaf ile birlikte tüketebilir veya yemeklerinize ya da içeceklerinize ekleyebilirsiniz.
- Bir diğer seçenek ise tarçın takviyesi kullanmaktır. Ancak sağlık durumunuza uygun takviyeleri seçebilmek için bir takviye kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışınız.
- Kan inceltici ilaç kullananlar tarçın tüketmemelidir.
2. Çemenotu
Çemen otu diyabet hastalarının beslenmesinde yer alması gereken, diyabete iyi gelen bitkiler arasındadır. Hipoglisemik aktivitesi sayesinde çemenotu glukoz toleransını iyileştiren ve kan şekerini düşüren bitkiler arasında kabul edilmektedir. Ayrıca lifli içeriği de karbonhidratların ve şekerin emilimini yavaşlatır.
International Journal for Vitamin and Nutrition Research dergisinde 2009 yılında yayınlanan bir araştırmaya göre çemenotu çekirdeklerinin tip 2 diyabet hastalarında kan şekeri ve lipid profili üzerinde olumlu bir etkisi bulunmaktadır.
- Bir gece önceden 1-2 yemek kaşığı çemetou çekirdeğini suda bekletin. Ertesi sabah bu suyu için ve suyun içindeki çekirdekleri aç karnına yiyin. Bunu her gün yapabilirsiniz.
- Ayrıca çemenotu unu ile fırında pişireceğiniz hamurişi ürünler yapabilirsiniz.
- Bir diğer seçenek de doktora danıştıktan sonra takviye ürün kullanmaktır.
3. Zencefil
Kan şekerini düşüren bitkiler arasında kabul edilmektedir. Hipolipidemik ve antioksidatif özellikleri sayesinde zenfecil kan şekerini düşürmektedir. Zencefil insülin hassasiyetini iyileştirmekte, oksidasyonu azaltmakta ve kolesterol düzeylerini normale döndürmektedir. Ayrıca zencefil kilo vermeye de yardımcı olmaktadır.
2014 yılında Complementary Therapies in Medicine dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre günde üç kere 1 gramlık zencefil kapsülünün 8 hafta boyunca tüketilmesi Tip 2 diyabet hastalarına yararlı olmaktadır.
- Günde 2-3 bardak zencefil çayı içiniz.
- Yemeklerinize taze zencefil ekleyiniz.
- Doktorunuza danışarak zencefil takviyesi kullanabilirsiniz.
4. Zerdeçal
Zerdeçal kan şekerini düşüren baharatlar arasında ilk tercihlerden biri olmalıdır. Zerdeçal içindeki anti-inflamatuvar, antioksidan, anti-aterosklerotik, kalp koruyucu ve kilo verdirici özellikler diyabet hastalarında kan şekerini düzenlemeye ve hastalıktan kaynaklanan komplikasyonları azaltmaya yardımcı olur.
Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine dergisinde 2013 yılında yayınlanan bir araştırmada zerdeçalın etken maddesi olan kurkumin maddesinin diyabet ve ilgili hastalıklarda tedaviye destek olduğu tespit edilmiştir.
2014 yılında Journal of Diabetes and Metabolic Disorders dergisinde diyabete iyi gelen baharatlar hakkında yayınlanan bir araştırmada zerdeçalın diyabetten kaynaklı böbrek komplikasyonlarında faydalı olduğu tespit edilmiştir.
- Yemeklerinize taze veya öğütülmüş zerdeçal tozu kullanabilirsiniz.
- Ayrıca doktorunuza danışarak zerdeçal takviyesi kullanabilirsiniz.
5 Sarımsak
Sarımsak anti-diyabetik ve hipolipidemik özellikleri sayesinde kan şekerini düşüren bitkiler arasında yerini almaktadır. Sarımsak içeriğindeki sülfür bileşeni sayesinde oksidatif hasarı ve hatta yüksek kolesterolü engeller.
Pakistan Journal of Pharmaceutical Sciences dergisinde 2011 yılında yayınlanan bir araştırmaya göre standart anti-diyabetik ilaçlarla birlikte sarımsak takviyesi kullanımı Tip 2 diyabet hastalarında kan şekerinin düzenlenmesine yardımcı olmaktadır.
2014 yılında Journal of Diabetes & Metabolic Disorders dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre de sarımsak diyabet ve ilişkili kardriyovasküler hastalıklarda tedaviye destek olmaktadır.
- Her gün 2-3 diş sarımsak tüketin.
- Doktorunuza danıştıktan sonra sarımsak takviyesi kullanabilirsiniz.
6. Köri Yaprağı
Aromatik köri yaprakları kan şekerini düşüren bitkiler arasında kabul edilmektedir. Köri içerisindeki çeşitli mineraller kan şekerini normal düzeyde tutmaya yardımcı olur. Ayrıca karbonhidrat metabolizmasını düzenler. Oksidatif stres riskini azaltır.
2013 yılında International Journal of Food and Nutritional Sciences dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre köri yaprağı içindeki hipoglisemik özellikler açlık şekeri ve tokluk kan şekerini düzenlemeye yardımcı olmaktadır.
Journal of Ethnopharmacology dergisinde 2007 yılında yayınlanan bir araştırmaya göre köri yaprağı ekstraktı çeşitli diyabet hastalarında hastalığın şiddetini azaltmaktadır.
- Sabahları aç karnına birkaç köri yaprağı çiğneyin.
- Köri yaprağı tozunu çorbalara ve salatalara ekleyebilirsiniz.
7. Aloe Vera
Aloe vera açlık kan şekerini düşüren bitkiler arasındadır. Aloe vera içindeki fitosteroller antihiperglisemik özelliklere sahiptir. Ayrıca aloe veradaki yüksek lif içeriği vücudun glukozu etkin bir şekilde kullanmasını ve kandaki fazla şekeri atmasını sağlar.
Mısır’daki Sueif Üniversitesi Farmakoloji ve Toksikoloji Bölümü tarafından 2012 yılında yürütülen bir araştırmaya göre aloe vera Tip 2 diyabet hastalarında tedaviye destek olmaktadır.
8. Karanfil
Kan şekerini düşüren bitkiler arasındaki karanfil antioksidan ve anti-inflamatuvar özelliklere sahiptir. Böbrek yetmezliği, kalp hastalığı, göz hastalıkları ve vasküler problemler gibi diyabet komplikasyonlarını önlemeye yardımcı olur.
2006 yılında Journal of the Federation of American Societies for Experimental Biology dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre günde 1-3 gram karanfil tüketimi Tip 2 diyabet hastalarında kan şekerini düşürmekte ve total kolesterolü azaltmaktadır.
Kan şekerini düşüren bitkiler arasındaki karanfilin faydasını görmek için her gün birkaç adet karanfil çiğneyebilirsiniz.
9. Ginseng
Ginseng bitkisi yemeklerden sonra kan şekerini düşürmeye yardımcı olmaktadır. Ginseng insülin hassasiyetini arttırmakta ve komplikasyonları azaltmaktadır. Özellikle Tip 2 diyabet hastalarında yaygın bir problem olan karbonhidratların metabolize edilmesi konusunda da yararlıdır.
Journal of Ginseng Research dergisinde 2012 yılında yayınlanan bir araştırmada Panax ginsenginin diyabetin önlenmesi ve tedavisinde terapötik bir madde olarak umut vadettiği belirtilmiştir.
- Her gün 1-2 bardak Kore ginsengi çayı içebilirsiniz.
- Hormon problemleri olan kişiler ginseng bitkisini tüketmemelidir.
10. Keklik Otu
Kan şekerini düşüren bitkiler arasında bir diğeri keklik otudur. 2014 yılında Journal of Agricultural and Food Chemistry dergisinde yayınlanan araştırmaya göre keklik otu ve biberiye gibi bitkiler insülin salgılanmasını sağlayan dipeptidil peptidaz enzimini engellemektedir.
Keklik otu içerisindeki polifenoller ve flavonoidler inflamasyonla mücadele etmeye yardımcı olur.
- En sevdiğiniz içeceğin içerisine birkaç damla keklik otu yağı ekleyerek içebilirsiniz.
- Her gün keklik otu çayı tüketebilirsiniz.
- Kurutulmuş keklik otu bitkisini çorbalara, salatalara ya da diğer içeceklerinize ekleyebilirsiniz.
11. Biberiye
Etlere ve çorbalara aromatik bir tat vermek için kullanılan biberiye kan şekerini düşüren bitkiler arasında yer almaktadır. Aynı zamanda kilo problemi yaşayan diyabet hastalarında kilo vermeye yardımcı olur.
Ürdün’de biberiyenin lipid profili üzerindeki etkileri üzerine fareler üzerine yapılan bir araştırmada biberiye ekstraktının 4 hafta boyunca diyabetik farelere uygulanması sonucu kan şekerinin %20, kolesterol düzeyinin %22, trigliserit düzeyinin %24, LDL kolesterolün %27 oranında düştüğü, HDL kolesterolün %18 oranında yükseldiği tespit edilmiştir. Araştırma 2012 yılında African Journal of Plant Science dergisinde yayınlanmıştır.
12. Kırmızı Biber
Karbonhidratlar küçük bağırsakta glukoza dönüştürülerek kan dolaşımına karışır. 2008 yılında European Journal of Pharmacology dergisinde 2006 yılında yayınlanan bir araştırmaya göre kırmızı pul biber glukozun küçük bağırsaktan emilmesini sağlamaktadır. Kan şekerini düzenleyen bitkiler arasında da sayabileceğimiz pul biberi evde pişirdiğiniz yemeklere katabilirsiniz.
Kaynak:
https://biocoreopen.org/ijnf/Herbs-and-Spices-for-Diabetes.php
