Karnın sağ üst tarafında aniden başlayıp kötüleşen ağrı birçok kişi tarafından safra kesesi ağrısı olarak tahmin edilir. Safra kesesi taşları safra kanalını tıkadığında safra kesesi ağrısı ortaya çıkar. Safra kesesinde ağrı kaburgaların altında başlayan ve birkaç saat devam eden bir ağrıdır. Bazı kişiler safra kesesi ağrısını şimdiye kadar yaşadıkları en şiddetli ağrı olarak tanımlamaktadır. Bu yazımızda safra kesesi ağrısı nedir, safra kesesi ağrısı belirtileri nasıl anlaşılır gibi soruların cevabını bulabileceksiniz. Ayrıca yazımızın sonunda safra kesesi ağrısına iyi gelen doğal ve bitkisel çözümler hakkında bilgi vereceğiz.
Safra kesesi yaklaşık 10 cm uzunluğunda, karaciğerin hemen altında, karnın sağ tarafında bulunmaktadır. Safra kesesi yaklaşık 50ml kadar öd sıvısı barındırır. Bu sıvı yağların sindirilmesine yardımcı olur. Safra kesesi taşları genellikle safra kesesinde kolesterol birikmesi nedeniyle oluşmaktadır.
Safra kesesi ağrısı nasıl anlaşılır?
Kolesistit olarak da bilinen safra kesesi ağrısı genellikle karnın sağ üst tarafında ağrı şeklinde hissedilir.
Gastroenteroloi uzmanları safra kesesi ağrısı ve sancısını ani ortaya çıkan şiddetli karın ağrısı olarak tanımlamaktadır. Safra kesesinde ağrı genellikle yavaş yavaş şiddetlenir ve ağrının başlangıcından yaklaşık 15-60 dakika sonra doruk noktasına ulaşır. Bu noktadan sonra safra kesesi ağrısı 6 saat ve daha uzun süre devam edebilir. Karnın sağ üst tarafında, sağ kaburga altına elinizle baskı yaptığınızda ağrı genellikle şiddetlenir.
Safra kesesinde ağrı yalnızca sağ kaburga altında hissedilmeyebilir. Giderek şiddetlenen ağrı sağ omuzda, sağ kürek kemiğinde ve sırtın orta tarafında hissedilebilir. Genellikle şiddetli karın ağrısı ağrının başlangıcından itibaren birkaç gün devam eder ve bir hafta içerisinde ortadan kalkar.
Bazı durumlarda safra kesesi ağrısı kalp krizi belirtilerine benzetilebilir. Akut safra kesesi ağrısı ani kalp durması belirtileri ile benzerlik göstermektedir. Safra kesesi ağrısı nedeniyle ortaya çıkan göğüs ağrısı EKG ölçümlerinde bir kalp problemi olduğu izlenimini verebilir.
Safra kesesinde ağrının diğer belirtileri mide bulantısı, kusma, ateş, üşüme ve ishaldir. Dışkının gri-beyaz renk alması ve idrarın koyu sarı ve hatta kahverengi olması da safra kesesi ağrısı belirtileri arasında yer almaktadır.
Safra kesesi ağrısı belirtileri nelerdir?
Peki safra kesesi ağrısı belirtileri nelerdir? Safra kesesinde ağrı probleminin neyden kaynaklandığını nasıl anlayabilirsiniz? Aşağıdaki akut safra kesesi ağrısı belirtilerini değerlendirerek hangilerinin sizde olduğunu tespit etmeye çalışınız.
1. Karnın Sağ Üst Tarafında veya Ortasında Ağrı
Safra kesesi iltihabı veya safra kesesinde taş belirtileri arasında ilk sırada karnın sağ üst tarafında ağrı yer almaktadır. Bu ağrı karnın üst orta tarafında da hissedilebilir.
Safra kesesinde ağrı nedenleri arasında en temel neden safra kesesi taşı oluşumudur. Safra kesesi taşları safra sisteminde enfeksiyona yol açabilir veya açmayabilir. Ancak karnın sağ üst tarafında sürekli ağrı safra kesesi taşının en yaygın belirtilerinden biridir. Safra kesesi taşı durumunda safra kesesi ağrısı aniden başlar, birkaç saat boyunca devam eder. Safra kesesi ağrısı başladıktan sonra ağrı yerleşik hale gelip birkaç gün dinmeyebilir.
Karnın sağ üst tarafında hissedilen safra kesesi ağrısı ya safra kesesi taşından ya da safra kesesi enfeksiyonundan kaynaklanmaktadır.
2. Sırt ve Omuz Ağrısı
Safra kesesi taşı belirtileri arasında bir diğeri karnın sağ tarafından omuzda kürek kemiğine vuran ağrıdır. Safra kesesinde ağrı çoğunlukla yayılır ve omuz ağrısı yapar. Sağ kürek kemiği ağrısı sürekli hale gelir ve kürek kemikleri arasında ağrı yapabilir.
3. Göğüs Ağrısı
Safra kesesi ağrısı belirtileri arasında bir diğeri özellikle yemekten sonra göğüs ağrısı hissedilmesidir.
Göğüs ağrısı aslında birçok şeyin belirtisi olabilir. Kardiyak ağrı, hazımsızlık, kas tutulması vb. durumlar göğüs ağrısına yol açabilir.
Safra kesesi iltihabı EKG ölçümlerinde karışıklığa neden olabilmektedir. Bu durumda safra kesesi ağrısı yanlışlıkla kalp ağrısı sanılabilir.
4. Mide Bulantısı ve Kusma
Karnın sağ üst tarafında hissedilen ağrı ile birlikte mide bulantısı ve kusma çoğunlukla safra kesesi ağrısı belirtileri arasında yer almaktadır.
Gastroenterology Nursing dergisinde yayınlanan bir araştırmada 12 saatten fazla süren akut safra kesesi ağrısı problemlerinde sindirim problemleri yaşanabildiği belirtilmiştir. Mide bulantısı, kusma ve genel sindirim sorunları safra kesesi ağrısı belirtileri arasında yer almaktadır.
5. Ateş ve Üşüme
Ateş ve üşüme aslında birçok şeyin belirtisi olabilir. Ancak safra kesesi enfeksiyonu vakalarında ateş ve üşüme yaygın olarak görülmektedir.
Annals of Emergency Medicine dergisinde yayınlanan bir araştırmada akut safra kesesi ağrısı vakalarının %30’unda ateş görüldüğü belirtilmiştir. Safra kesesinde ağrı özellikle yağlı yemeklerden sonra ortaya çıkmakta ve safra kesesindeki tıkanıklık ateş ve üşümeye neden olmaktadır.
Ancak safra kesesi problemi görülen herkeste ateş ortaya çıkmayabilir. Uzmanlar yüksek ateşi safra kesesi ağrısının olası belirtilerinden yalnızca bir tanesi olarak değerlendirmektedir.
6. Hazımsızlık ve Asit Reflü
Ani safra kesesi ağrısı hazımsızlık nedeniyle yemekten sonra göğüs ağrısı problemine yol açabilir.
Scandinavian Journal of Gastroenterology dergisinde yayınlanan bir araştırmada safra kesesi ağrısı yaşayan hastaların birçoğunda hazımsızlık belirtileri gözlenmiştir. Safra kesesinde ağrı yaşayan kişilerin yaklaşık %90’ında asit reflü ile birlikte göğüs ağrısı görülmüştür. Ağrı genellikle akşamları ve yağlı yemeklerden sonra ortaya çıkmaktadır.
7. İshal
Safra kesesinde ağrı ve safra kesesi hastalıkları sindirim sisteminde sorunlara yol açabilir ve ishal gibi problemler ortaya çıkarabilir.
Safra kesesi taşı bulunan hastalarda yağlı veya baharatlı yiyeceklerden sonra ishal belirtileri görülmektedir. Özellikle belirli yiyecekleri yedikten sonra sıklıkla ishal yaşıyorsanız safra kesesi ağrısı hissini önlemek için bu yiyeceklerden uzak durabilirsiniz.
8. Dışkının Renginde Değişiklikler
Dışkının renginin grimsi-beyaz bir renge dönüşmesi ciddi bir safra kesesi hastalığı veya safra kesesi taşı belirtisi olabilir.
Dışkının renginde gerçekleşen değişiklikler safra kesesi taşının doğru bir şekilde çalışmadığının göstergesi olabilir. Safra kesesi ağrısından sonra dışkının kil rengi alması sindirim sisteminde yeterli öd sıvısı bulunmadığını gösterir. Dışkının beyaz veya soluk bir renkte olması safra kesesi taşı belirtisidir. Beyaz dışkı ile birlikte diğer safra kesesi ağrısı belirtileri de görülür.
9. İdrar Koyu Renk Olması
Safra kesesi ağrısı yapan iltihap safra kesesi sistemini etkiler ve idrar koyu sarı bir renk alır.
Amerikan Ulusal Diyabet, Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü safra kanalını tıkayan safra kesesi taşlarının safra kesesi ağrısı yaptığını belirtmektedir. Safra kesesindeki öd pigmentleri genellikle idrarın parlak sarı bir renk almasına yol açar. Diğer yandan idrarın çay renginde kahverengi olması da safra kesesinde tıkanıklık belirtisi olabilir.
Safra kesesinde ağrı belirtileri görülmüyor iken tek başına idrarın koyu sarı olması safra kesesi taşı belirtisi olmayabilir. İdrarın koyu sarı olması yeterince su içmemekten de kaynaklanabilir. Yeterli miktarda su içtiğiniz takdirde idrarın rengi normale dönecektir. Ayrıca idrarın koyu sarı olması ile birlikte idrar yaparken ağrı varsa idrar yolu enfeksiyonu söz konusu olabilir.
10. Ciltte Solgunluk
Şiddetli safra kesesi ağrısı yaşayan kişilerde ciltte solgunluk, gözlerin beyaz kısmında sararma gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Acta Chirugica Scandinavica dergisinde safra kesesindeki şişme ve iltihabın öd sıvısında azalmaya neden olduğu belirtilmiştir. Akut safra kesesi ağrısı böylece ciltte solgunluğa yol açar.
11. Şişkinlik
Safra kesesi ağrısı belirtileri arasında bir diğeri karında şişkinliktir.
Safra kesesinde ağrı karnın sağ üst tarafında ağrı ile birlikte şişkinlik yapabilir. safra kesesi ağrısı 2-3 gün devam edebilir ve bu süre boyunca şişkinlik hissedilebilir.
Elbette gaz ve şişkinlik sindirim sistemi ile ilgili başka problemlerin de belirtisi olabilir.
12. Gıda İntoleransı
Safra kesesi taşı ve diğer safra kesesi hastalıkları gıda intoleransı problemlerini arttırabilir.
13. Açıklanamayan Kilo Kaybı
Bazı durumlarda tekrarlayan safra kesesi ağrısı vakalarında istenmeyen kilo kaybı ve hatta kronik yeme bozuklukları ortaya çıkabilir.
Bazı durumlarda safra kanalını tıkayan safra kesesi taşları kilo kaybına neden olmaktadır. Doktorlar safra kesesi taşlarını yeme bozukluklarının ve kilo kayıplarının bir nedeni olarak teşhis edememektedir. Ancak safra kesesi tıkanıklıkları klasik safra kesesi hastalığı belirtileri olmadan da anoreksiye neden olabilir.
Safra kesesi ağrısı nasıl geçer? Safra kesesi ağrısına ne iyi gelir?
Safra kesesinde ağrı tedavisi sürecinde karnın üst tarafında yanma hissinin azaltılması hedeflenir. Evde uygulayabileceğiniz bazı yöntemler de ani safra kesesi ağrısı problemini hafifletmeye yardımcı olabilir. Elma sirkesi, nane, beslenme tarzındaki değişiklikler, belirli vitamin ve mineral takviyeleri de safra kesesi ağrısı problemini hafifletmektedir.
1. Safra Kesesi Taşını Yok Etmek İçin Elma Sirkesi
Elma sirkesinin safra kesesi ağrısı problemini hafiflettiğine dair bazı veriler bulunmaktadır. Bazı uzmanlar seyreltilmiş elma sirkesi içmenin safra kesesi ağrısı için etkili olduğunu belirtmektedir.
Elma sirkesinin asidik yapısı safra kesesi taşlarını yumuşatmaya ve daha hızlı düşmesini sağlamaya yardımcı olabilir. Bazı hastalar elma sirkesi ile safra kesesi taşından kaynaklanan şiddetli ağrının azaldığını belirtmiştir.
Doğal elma sirkesinin safra kesesi taşını düşürmek için etkili olmasının bir diğer nedeni de pektin içermesidir. Klinik deneyler pektin maddesinin safra kesesi taşlarını küçültmeye yardımcı olduğunu göstermektedir.
Safra kesesi taşını yok etmek için elma sirkesi şu şekilde kullanılır:
- 2 yemek kaşığı doğal, organik elma sirkesi ile 250 ml elma suyunu karıştırın.
- Tadını yumuşatmak için içine 1 çay kaşığı bal ekleyin.
- Safra kesesi taşlarını yok etmek ve safra kesesi ağrısı belirtilerini azaltmak için bu karışımı her gün için.
2. Nane
Safra kesesi ağrısı belirtilerini afifletmek için nane çayı ya da enterik kaplamalı nane yağı kapsülleri kullanabilirsiniz.
Alimentary Pharmacology & Therapeutics dergisinde yayınlanan bir araştırmada nane yağı ve kimyon yağının mide-bağırsak problemlerini hafifletmeye yardımcı olduğu belirtilmiştir. 50 mg kimyon yağı ile birlikte 90 mg nane yağı tüketmenin safra kesesi üzerinde olumlu etkisi olduğu vurgulanmıştır.
3. Zerdeçal ve Bal
Safra kesesi ağrısı belirtilerini hafifletmenin bir diğer yolu zerdeçal ve bal karışımıdır.
Lipids in Health and Disease dergisinde yayınlanan bir araştırmada zerdeçalın safra kesesi taşları üzerindeki olumlu etkisi vurgulanmıştır. Düzenli olarak zerdeçal takviyesi kullanan kişilerde safra kesesi taşlarının önlenmesi sağlanmıştır. Zerdeçal ayrıca karaciğer sağlığı üzerinde de olumlu etkiye sahip olup sindirim sisteminde anti-enflamatuvar etki yapmaktadır.
Bal tüketiminin Safra kesesinde ağrı belirtilerini hafiflettiğine dair doğrudan kanıtlar bulunmasa da balın sindirim sistemi üzerindeki olumlu etkileri bilinmektedir. Örneğin bal doğal antibiyotik özellikleri sayesinde gut mikrobiyel dengesini kurmaya yardımcı olabilir.
Safra Kesesinde Kğrı ve Beslenme
Belirli yiyecekler safra kesesi ağrısı belirtilerini tetikleyebilir. Bu nedenle safra kesesi taşı olan kişiler beslenmelerine çok dikkat etmelidir.
Yapılan araştırmalar kırmızı et, işlenmiş et ürünleri ve yüksek yağ içeriği olan yiyeceklerden sonra safla kesesi ağrısı belirtilerinin arttığını göstermektedir. Araştırmacılar yağlı yiyeceklerdeki kolesterolün safra kesesi içerisinde kolesterol birikmesine yol açtığını belirtmektedir. Sağlıklı ve dengeli beslenme ve yağı doğru miktarda tüketmek safra kesesi ağrısı belirtilerini kontrol altında almaya yardımcı olacaktır.
Araştırmalara göre safra kesesi ağrısı yapan yiyecekler şunlardır:
- Kolesterolü yüksek yiyecekler,
- Kızartılmış yiyecekler,
- Yüksek düzeyde rafine şeker içeren yiyecekler,
- Fazla mercimek tüketimi,
- Lif yönünden zayıf yiyecekler.
Safra kesesine faydalı yiyecekler de şunlardır:
- Yulaf, esmer pirinç, tam tahıllı ekmek gibi tam tahıl içeren yiyecekler,
- Lifli yiyecekler,
- Taze meyve ve sebzeler,
- Yağsız et, balık ve kümes hayvanı etleri,
- Vejetaryen beslenme tarzı,
- Az kahve tüketmek.
Safra kesesi ağrısı için ne zaman doktora gidilmeli?
Sıklıkla safra kesesi ağrısı yaşıyorsanız doktora gitmeniz tavsiye edilir. Safra kesesi ağrısı tedavi edilmediği takdirde safra kesesi aşınması gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Safra kesesinde ağrı ile birlikte aşağıdaki belirtiler görüldüğünde mutlaka doktora başvurulmalıdır:
- Karnın sağ üst tarafında sıklıkla şiddeti ağrı olması,
- Safra kesesinde ağrının sağ omuza vurması,
- Mide bulantısı ve kusma,
- Ateş ve üşüme,
- Karın şişliği,
- Cildin solması, gözlerin sararması.
