Safra kesesi hastalıkları belirtileri çoğunlukla birkaç saat boyunca karnın sağ üst tarafında ağrı hissi ile başlar. Safra kesesi ağrısı ortaya çıktığında genellikle ilk akla gelen safra kesesi taşları olsa da safra kesesi hastalıkları belirtileri başka nedenlerden dolayı da ortaya çıkabilir. Enflamasyon, enfeksiyon veya safra kesesindeki oluşumlar omuz ağrısı, göğüs ağrısı, mide bulantısı ve bağırsak hareketlerinde değişikliklere yol açabilir.
Safra kesesi ağrısı can sıkıcı bir deneyimdir. Karnın sağ üst tarafında hissedilen bu ağrı dayanılmaz boyutlara ulaşabilir. Bu durumda safra kesesinin alınması ameliyatı olan kolesistektomi riskini azaltmak için beslenme tarzında değişiklikler yapmanız gerekir. Çoğunlukla yaşam tarzında gerçekleştirilen değişiklikler safra kesesi semptomlarını azaltmaya yardımcı olmaktadır.
Safra Kesesi Nedir? Safra kesesi nerede yer alır?
Safra kesesi 6-10 cm uzunluğunda armut şeklinde küçük bir organımızdır. Safra kesesi karnın sağ üst tarafında, karaciğerin hemen altında yer almaktadır.
Britannica Ansiklopedisi’nden edinilen bilgilere göre safra kesesi 50 ml. kadar sindirim sıvısı tutar. Bu sıvı karaciğer tarafından üretilir ve tuz, kolesterol ve bilirubin gibi safra sıvısı pigmentlerini içerir. Bilirubin idrara sarı, dışkıya kahverengi rengini veren maddedir. Buna bağlı olarak safra kesesi hastalıkları çoğunlukla idrar ve dışkı renginde değişmelere yol açar.
Safra kesesinin temel görevi sindirim sürecinde yağların sindirilmesini sağlayan sindirim sıvısının salgılanmasıdır. Safra kesesi küçük bağırsağa sıvı salgılayarak biliyer sistemin bir parçasını oluşturur.
Safra Kesesi Hastalıkları Belirtileri
Şimdi gelin safra kesesi hastalıkları belirtileri hakkında detaylı bilgilere geçelim. Bu belirtileri detaylı olarak inceleyerek safra kesesi ağrısının safra kesesi taşı, enfeksiyon veya enflamasyondan kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlayabilecekseniz.
Şiddetli Ağrılar
Ağrı başladıktan 1 saat içerisinde şiddetlenmeye başlar ve birkaç saat ya da birkaç gün devam eder. Bu ağrı genel olarak tüm safra kesesi hastalıkları için ortak bir belirtidir. Safra kesesi hastalıkları belirtileri olarak değerlendirilebilecek ağrılar şunlardır:
Karnın Sağ Üst Tarafında Ağrı
Safra kesesi hastalıkları genel olarak sağ kaburga altında, karnın sağ üst tarafında ağrıya neden olur. American Family Physician dergisinde yayınlanan bir raporda karnın sağ tarafındaki ağrıların genellikle safra kesesi taşı, kolesistit veya kolanjit kaynaklı olduğu belirtilmiştir. Tüm bu safra kesesi hastalıkları karnın sağ üst tarafında derin bir ağrıya yol açar.
Sağ Omuz K-Ağrısı
Uzmanlar safra kesesi hastalıkları belirtileri arasında omuz ağrısını da göstermektedir. Özellikle sağ omuz ağrısı safra kesesi problemlerine işaret etmektedir.
Sırt Ağrısı
Safra kesesi ağrısı genellikle sırtın üst orta tarafında ağrı yapar. Yapılan araştırmalar safra kesesi hastalığı bulunan kişilerin yaklaşık yarısında ağrının sırta vurduğunu göstermiştir.
Göğüs Ağrısı
Safra kesesi hastalıkları belirtileri arasında kalpten geliyormuş gibi hissedilen kalp ağrısı sayılabilir. 2011 yılında yapılan bir araştırmada akut safra kesesi ağrısının kalp krizine benzer belirtiler ortaya çıkardığı belirtilmiştir. Safra kesesi bağlantılı bu ağrı özellikle göğüste ve karnın üst tarafında hissedilmektedir.
Mide Bulantısı ve Kusma
Karnın sağ üst tarafında ağrı ile birlikte mide bulantısı veya kusma hissi safra kesesi hastalıkları belirtileri arasında sayılmaktadır.
Uzmanlar mide bulantısı ve kusmanın biliyer sistem problemlerinin belirtileri arasında yer aldığını belirtilmektedir. Bağırsak ağrısı ile birlikte sindirim problemleri, gaz çıkaramama ve dışkı yapamama gibi sorunlar yaşanabilir.
İshal
Akut veya kronik safra kesesi disfonksiyonu söz konusu olduğunda şiddetli ishal ortaya çıkabilir. Safra kesesi taşı bulunan kişiler özellikle yağlı veya baharatlı yiyecekler tükettiğinde bunlar safra kesesi semptomlarını tetikler. Çünkü safra kesesi disfonksiyonu tüketilen yağların etkin bir şekilde sindirilememesine yol açmaktadır.
Asit Reflü veya Safra Reflüsü
Safra kesesi doğru bir şekilde çalışmıyorsa sıklıkla mide yanması belirtileri görülebilir. Safra kesesi hastalıkları asit reflü veya safra reflüsü gibi problemlere yol açabilir.
Safra reflüsü sindirim sıvılarının mideye kaçmasıdır. Bu durumda midede şiddetli yanma, karın ağrısı, mide ekşimesi veya safra sıvısının kusulması gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Safra kesesi hastalıkları belirtileri arasındaki asit reflü safra reflüsünden farklıdır. Asit reflüsü fazla mide asidinin özofagusa kaçmasıdır. Reflü veya mide yanması gibi hazımsızlık belirtileri özellikle safra kesesi taşı bulunan kişilerde yaygın olarak görülmektedir.
Şişkinlik
Safra kesesinin tıkanması nedeniyle ortaya çıkan safra kesesi enflamasyonu şişkinlik ve karında rahatsızlığa yol açabilir. Genellikle safra kesesi ağrısı devam ettiği sürece şişkinlik de devam eder.
Şişkinlik ile birlikte karnın sağ üst tarafında ağrı hissedilmesi genellikle safra kesesi hastalıkları belirtileri arasında değerlendirilir. Gaz ve şişkinliğe karşı önlem almak, yağ tüketimini azaltmak, süt ürünlerini daha az tüketmek ve stresi azaltmak yemekten sonra şişkinlik problemini azaltmaya yardımcı olur.
Safra Kesesi Hastalıklarının Diğer Belirtileri
Safra kesesi hastalıkları belirtileri arasında bazıları daha ciddi bir safra kesesi hastalığının belirtisi olabilir. Safra kesesi hastalığı tıpta safra kesesi diskinezisi olarak adlandırılmaktadır.
Dışkı ve İdrar Renginde Değişme
Safra kesesi disfonksiyonu safra sıvısının çok az salgılanmasına veya hiç salgılanmamasına yol açar. Bu durumda idrar ve dışkı renginde değişiklik gözlenebilir. Safra sıvısının bulunmaması safra kanalında tıkanıklık veya başka bir safra kesesi hastalığı belirtisi olabilir.
Karaciğerdeki safra sıvısı stoku idrarın kahverengi olmasına yol açabilir. Tıkanıklığın nerede olduğuna bağlı olarak pankreatit belirtileri de ortaya çıkabilir.
Akut safra kesesi ağrısı genellikle dışkının grimsi veya beyazımsı bir renkte olmasına yol açar. Sindirim sisteminde yeterince safra sıvısının bulunmaması dışkı renginin kil rengine dönüşmesine yol açabilir. Bu açık renkli dışkı safra kesesi hastalığı ilerledikçe devam eder.
Cilt Solgunluğu
Safra kesesi hastalıkları belirtileri arasında ciltte solgunluk da sayılabilir. Safra kesesinde bir problem olması durumunda ciltte sararma ve gözlerin beyaz kısmında sarılık gözlenir.
Ciltte solgunluk oluşmasının nedeni kanda çok fazla bilirubin bulunmasıdır. Ciltteki sararma safra kanalında tıkanıklık olduğunun göstergesidir. Nadiren de olsa ciddi karaciğer hastalıklarında safra sıvısı salgısı bozulabilmektedir.
Safra Kesesi Yangısı (Kolesistit)
Kolesistit adı verilen safra kesesi yangısı çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. Neyden kaynaklandığına bağlı olarak akut kolesistit veya kronik kolesistit olarak adlandırılır.
Örneğin akut kolesistit nedenleri arasında ilk sırada safra kesesi taşları yer almaktadır. Safra kesesi taşları safra kanalını tıkadığında safra kesesi iltihaplanır. Ancak kan damarlarındaki problemler veya tömür de kronik safra kesesi ağrısına yol açabilir.
Safra Kesesinde Taş
Safra kesesi taşları kısa vadeli kolesistitin yaygın nedenlerinden biridir. İlginç bir şekilde safra kesesi taşları birçok kişide herhangi bir belirti ortaya çıkarmamaktadır. Ancak safra kesesindeki taş safra kanalını tıkadığında karnın sağ üst tarafında dayanılmaz bir ağrı ortaya çıkar.
Safra Kesesi Polipleri
Safra kesesi hastalıkları arasında bir diğeri safra kesesi polipleridir. Safra kesesi hastalıkları belirtileri arasında yer alan safra kesesi polipleri safra kesesine baskı yapan küçük oluşumlardır. Bunlar genellikle karnın sağ üst tarafında ağrıya yol açar.
Koledokolityaz (Yaygın Safra Kesesi Taşı
Koledokolityaz biliyer sistemde yer alan safra kesesi taşlarının tıptaki adıdır. Bu söz konusu olduğunda safra kesesi ağrısı, enfeksiyon, ciltte solgunluk, mide bulantısı ve kusma gibi belirtiler ortaya çıkar.
Safra kesesi taşları kolanjit gibi ciddi hastalıklara yol açarak kolesistektomi (safra kesesinin alınması ameliyatı) gibi müdahaleler gerektirebilir.
Safra Kesesi Apsesi
Akut kolesistit potansiyel olarak ciddi sonuçlar doğurabilen şiddetli safra kesesi enfeksiyonuna yol açabilir. Safra kesesi apsesi enfekte olmuş bakteriyel bir sıvı ile doludur. Safra kesesi apsesi söz konusu olduğunda yüksek ateş ile birlikte karın ağrısı görülür. Apse boşaltılarak tedavi edilmediği takdirde sepsis meydana gelebilir.
Kolanjit (Safra Kanalının İltihaplanması)
Safra kanalının iltihaplanması karnın sağ üst tarafında şiddetli ağrıya yol açar. Uzmanlar kolanjitin safra kesesinde taş, kan pıhtısı, tümör, parazit enfeksiyonu veya pankreas şişmesi nedeniyle kaynaklanabileceğini belirtmektedir. Bu yoğun karın ağrısına ek olarak kolanjit belirtileri arasında ciltte solgunluk, idrarın koyu renk olması, dışkının beyaz renk olması ve düşük tansiyon yer almaktadır.
Porselen Safra
Sultan Qaboos University Medical Journal dergisinde safrada kalsiyum birikintilerinin “porselen safra” olarak adlandırıldığı belirtilmiştir. Safra kesesindeki kalsifikasyon safra duvarının kalınlaşmasına ve zaman içerisinde işlevselliğini yitirmesine yol açmaktadır. Bu safra kesesi hastalığının temel belirtisi karın ağrısıdır.
Safra Taşı İleusu
Safra kesesi disfonksiyonu mide-bağırsak yolundaki bir tıkanmadan kaynaklanabilir. Safra kesesi hastalıkları belirtileri arasında sayabileceğimiz safra taşı ileusu akut kolesistit, safra kesesi enflamasyonu ve karın ağrısı ile kendini gösterebilir. Bazı durumlarda safra kesesi ileusu kronik hale gelerek sıklıkla şiddetli karın ağrısına yol açabilir.
Safra Kesesinin Yırtılması
Travmatik bir yaralanmanın ardından karnın sağ üst tarafında şiddetli ağrı oluşması durumunda safra kesesi yırtılmış olabilir.
Ayrıca uzmanlar kronik kolesistit nedeniyle de doku ölümü gerçekleşebileceğini, buna bağlı olarak safra kesesinde yırtılma ortaya çıkabileceğini belirtmektedir.
Safra kesesi hastalıkları belirtileri ortaya çıktığında ne yapılmalı?
Safra kesesi hastalıkları belirtileri çoğunlukla yaşam tarzındaki olumlu değişiklikler ve evde uygulanabilecek doğal yöntemlerle hafifletilebilmektedir. Birçok uzman safra kesesi ağrısını azaltmak ve hastalıkların ilerlemesini önlemek için safra kesesine uygun bir beslenme tarzı önermektedir.
Safra Kesesi Beslenmesi
Safra kesesi hastalıkları belirtileri ortaya çıktığında hangi yiyecekleri yemeniz ve yememeniz gerektiğini anlamak safra kesesi disfonksiyonunu gidermeye yardımcı olabilir.
Belirli yiyecekler safra kesesi hastalıkları belirtileri ve safra kesesi taşlarının neden olduğu ağrıları arttırabilir. Safra kesesi beslenmesinde mümkün olduğunca kızartılmış yiyecekler, yağlı kırmızı et, hamur işi, işlenmiş yiyecekler, yağ ve kolesterol oranı yüksek yiyecekler, lif oranı düşük yiyecekler tüketilmemelidir.
Tam tahıllar, yağsız et, balık, taze meyveler ve sebzeler ve az yağlı süt ürünleri safra kesesi hastalıkları belirtileri ve ağrılarını azaltmaya yardımcı olacaktır.
Yapılan bazı bilimsel araştırmalar kahve ve az miktarda alkol tüketiminin safra kesesi oluşumunu önleyici bir etkiye sahip olduğunu göstermiştir.
Elma Suyu ve Elma Sirkesi Karışımı
Elma suyu ve elma sirkesi karışımı içmenin safra kesesi taşlarını azalttığı ve safra kesesi hastalıkları belirtileri konusunda etkili olduğu gösterilmiştir.
The Lancet dergisinde bir hafta boyunca bol miktarda elma suyu içen bir kişide safra kesesi taşlarının kendiliğinden yok olduğu belirtilmiştir.
Elma sirkesi içeriğindeki asetik asit ve pektin sayesinde safra kesesi taşlarını küçültmeye yardımcı olur.
Nane
Safra kesesi hastalıkları belirtileri ortaya çıktığında nane yağı kapsülleri safra kesesi ağrılarını azaltmaya yardımcı olabilir.
American Family Physician dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre nane uzun süredir çeşitli sindirim ve safra problemlerinin tedavisinde kullanılmaktadır. Bazı araştırmalar nane yağının safra kesesi ağrısını hafiflettiğini ve bağırsak yolunu yatıştırdığını belirtmektedir.
C Vitamini
C vitamini almak da safra kesesi taşlarını yok etmenin ve safra kesesi hastalıkları belirtileri oluşumunu azaltmanın yollarından biridir.
C vitamini genel sağlığınız için çok önemli antioksidanlar içerir. Bazı araştırmalar C vitamini takviyelerinin safra kesesi taşını önlemeye yardımcı olduğunu göstermiştir. C vitamini kolesterolü safra tuzuna çevirerek safra kesesi hastalıklarını önlemeye yardımcı olur.
Safra Kesesi Temizliği
Bununla ilgili kesin bilimsel kanıtlar olmasa da birçok kişi safra kesesi temizliğinin toksinlerin vücuttan atılmasını sağladığını düşünmektedir. Zeytinyağı, bitkiler, meyve suyu gibi gıdalarla en az iki gün beslenildiğinde safra kesesinin temizlendiği ve taşların yok olduğu düşünülmektedir.
Safra kesesi hastalıkları belirtileri için ne zaman doktora gidilmeli?
Çoğunlukla safra kesesi taşları herhangi bir belirti ortaya çıkarmaz. Sadece bazen karın ve safra kesesi ağrısına yol açabilir. Bu durumda beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri ile safra kesesi problemini gidermeye çalışmak en iyi çözümlerden biri olarak görülmektedir.
Ancak karnın üst tarafında şiddetli ağrı ile birlikte mide bulantısı, kusma, yüksek ateş gibi başka belirtiler söz konusu ise bir doktora başvurulmalıdır.
Kaynaklar:
https://www.healthline.com/health/gallbladder-problems-symptoms
